کارکردهای سنت گفت‌‌وگو در داستان شوهر آهوخانم

ادب عامه در جایگاه یکی از بخش‌های مهم فرهنگ عامه، علاوه‌بر جنبه‌های عمومی و هنری خود، نقش موثری در شکل‌گیری ادبیات جدی آن جامعه و بیش از هر عنصری، در اصالت آثار هنرمندان آن نقش دارد. ذهن هنرمند به‌عنوان فردی پرورش‏‌یافته در فرهنگ بومی یک اجتماع لبریز از وجوه مختلف ادب عامه است و به‌کارگیری و احضار آن‌ها در آثار هنری فردی، روحی تازه و عمیق و ژرف به اثر می‌بخشد. هرچند درمورد وجوه مختلف فرهنگ عامه و حتی ادب عامه در آثار مختلف بحث شده، اما کارکردها و جنبه‌های هنری آن کم‌تر مورد بررسی قرار گرفته است. هدف این مقاله که با روش توصیفی تحلیلی (از نوع مطالعۀ موردی) انجام گرفته، بررسی وجوه زیباشناختی سنت‌های گفت‏و‏گوی عامه در داستان شوهر آهوخانم نوشتۀ علی‌محمد افغانی است. وی توانسته جنبه‌های وسیع این نوعِ ادبیات ازجمله: کاربرد حکایات، ضرب‌المثل‌ها، کنایات، بوم‌سروده‏‌ها و واسونک‌های بومی را در ایجاد لحن مناسب، تصویرپردازی، فضاسازی، ایجاد رابطۀ بینامتنی و ساخت پشتوانه و بستر فرهنگی متناسب با موضوع به‏‌کار گیرد تا جایی که بخشی از وجوه اثرگذاری، ادبیت و ژرفای فرهنگی این داستان، برخاسته از کاربرد هنرمندانۀ ادب عامه به‌خصوص سنت‌های گفت‌‏وگو در آن است. 

the functions of conversation tradition in the story of ahukhanum's husband

folklore literature is considered as one of the important parts of the folklore culture. besides its general and artistic aspects, it remarkably affects the development of the serious literature of that society. it mostly affects the originality of the works of its artists. an artist’s mind as a cultivated person in a native culture of a society is full of different aspects of folklore literature. applying them in individual’s artistic works gives a fresh and profound inspiration to the work. although different aspects of the folklore culture and even folklore literature have been discussed in different views, the functions and its artistic aspects have not been investigated. this study has been done based on descriptive-analytical method (of case study type) and the purpose is to deliberate the aesthetic aspects of folklore dialogue in the story of ahukhanum’s husband written by ali mohammad afghani. he has been able to use the broad aspects of this type of literature, such as: the use of anecdotes, proverbs, allusions, vernacular poems, and vernacular idioms in creating a suitable tone, imagery, atmosphere, creating intertextual relationships, and building cultural support and context appropriate to the subject, which is a part of the literature and cultural depth of this story, instigated from the artistic use of folklore literature, especially conversation traditions within.