خوش‌نوایی و گوش‌نوازی در «آییکَه» (لالایی‌های سیستان)

آییکَه (â?i:ka) نوعی لالایی است که در منطقۀ سیستان به این نام خوانده می شود. آییکه علاوه‌بر کارکرد لالایی، در گذشته کارکردهای دیگری هم داشته است. یکی از کارکردهای آن این بوده است که برای حیوانات نیز خوانده می شده است. از سوی دیگر، هرگاه خطر حملۀ دشمنان وجود داشته است، زنان با خواندن آییکه، دیگران را از وجود دشمن آگاه می کردند. با توجه به اینکه آییکه معمولاً برای کودک با آواز خوش خوانده می شود، خوش‌نوایی و موسیقایی بودن آن، اهمیت فراوانی دارد. نوشتۀ حاضر به این پرسش اصلی پاسخ می دهد که چه ویژگی هایی را می‌توان برای گوش‌نوازی و خوش‌نوایی آییکَه های سیستانی برشمرد؟ نتیجۀ تحقیق حاکی از کاربرد وزن عروضی، قافیه و ردیف، انواع تکرار، و موسیقی معنوی، باوجود قواعد منحصربه‌فرد در آوردن قافیه، وجود صنعت تکرار به گونه های مختلف تکرار واج، واژه، عبارت، مصراع و... است. تاکنون آییکه های سیستان، در کتابی مستقل جمع‌آوری نشده‌ و تنها در کتاب های مختلفی که به فرهنگ عامیانۀ سیستان پرداخته اند، نمونه هایی از آییکه آورده شده است. بنابراین، در این مقاله از دو روش تحقیقی بهره برده شده است. برخی از آییکه هایی که در آثار مختلف موجود بوده است، به روش کتابخانه ای گردآوری شده است، اما بخش زیادی از آییکه های به‌کاربرده‌شده در این پژوهش، به روش میدانی جمع‌آوری شده است. پس از آن با روش تحلیلی، جنبه های گوناگون موسیقایی و خوش‌نوایی آییکه توصیف شده است.

melodiousness and softness in the â?i:ka (lullabies of sistan)

â?i:ka is a lullaby in the region of sistan. given that â?i:ka is usually sung to the child, its melodiousness and musicality are of great importance, and the present article aims to see what characteristics can be enumerated for the melodiousness and euphony of sistani â?i:ka’s? the result of the research shows the use of prosodic rhythm, rhymes, and rows in the song. so far, the â?i:kaof sistan have not been collected in an independent book, and there are only some books that have dealt with the folk culture of sistan, mentioning some examples of the â?i:ka. in this article, two research methods have been used. some of the â?i:ka’s that have been present in various works have been collected by the library method, but most of the ”â?i:ka’s” used in this research have been collected through field method. then, using the analytical method, â?i:ka’s melodiousness and its various aspects of music are described.