داستان «عاشیق قربانی و پری (پریزاد)» در روایت‌های ایران و ترکیه

بررسی تاریخ عاشیق‌ها موید این نکته است که اوج خلاقیت‌های ادبی عاشیق‌ها با دورۀ اقتدار صفویه، گره خورده و تکامل هنر عاشیقی بعد از آن دوره صورت گرفته است. یکی از عاشیق‌های معروف آذربایجان «عاشیق قربانی» است. عاشیق قربانی از عاشیق‌های متعهد به دربار شاه اسماعیل صفوی است که در زمان حیات خود نیز شهرت و قبولی داشت. از شرح حال قربانی در منابع تاریخی خبری نیست، بلکه شرح حال او  براساس اشعار او و داستانی که به نام او و معشوقش پری یا پریزاد بر سر زبان‌هاست، ساخته شده است، داستانی که همانند دیگر داستان‌های «عاشیقلار» با اسطوره پیوند خورده است. این داستان علاوه‌بر ایران در جمهوری آذربایجان و ترکیه نیز با اختلافاتی در حوادث فرعی دارای شهرتی است. این مقاله به بررسی تطبیقی داستان «عاشیق قربانی و پری (پریزاد)» در روایت‌های ایران و ترکیه می‌پردازد. 

the story of ashiq ghorbani and pari (parizad) in the narratives of iran and turkey

examining the history of ashiqs confirms that the peak of the literary creativity of ashiqs is tied to the period of safavid rule, and the evolution of ashiq art took place after that period. one of the famous ashiqs of azerbaijan is aşheqghorbani. ashiqghorbani is one of the ashiqs committed to the court of shah ismail safavi, who was famous and accepted during his lifetime. there is no information about the biography of ghorbani in the historical sources, but his biography is based on his poems and the story that is narratedin the name of him and his beloved pari or parizad, a story that, like other stories of ashiqlar, is connected with mythology. in addition to iran, this story is also famous in azerbaijan and turkey with differences in epizods. in addition to examining the history of the ghorbani, this article has compared the storey of ashiqghorbani and pari in the narratives of iran and turkey.