تیپ دختر پوستین ‌پوش در فهرست آرنه تامپسون و بررسی روایت‌های ایرانی و عربی آن

»دختر پوستین پوش « نام تیپی است که در آن دختری از آزار پدر می گریزد. او برای گریز راهِ چاره ای می جوید و چاره را در پوستینی می یابد که از سر تا به پایش را بپوشاند. این تیپ که در فهرست آرنه تامپسون با شمارۀ 510b کلاسه شده و »پوست الاغ « نام دارد در طبقه بندی قصه های ایرانی »خاکسترنشین « و در طبقه بندی قصه های عربی »پیراهنی مانند آفتاب، پیراهنی مانند ماه و پیراهنی مانند ستارگان « نام دارد. از آنجا که تیپ یادشده چندان میان پژوهشگران ادبیات مردمی ایران زمین شناخته شده نیست جستار پیش رو می کوشد آن را شناسانده و افزون‌براین با بهره گیری از مجموعه آثاری که در آن قصه های مردمیِ ایران و نیز سرزمین های مصر، عربستان، مراکش، سودان، فلسطین، عراق و اردن گرد آمده، روایت های ایرانی و عربی اش را بررسد تا دریابد این روایت ها را به چند دسته می توان تقسیم کرد. بررسی های انجام گرفته نشان می دهد که برمبنای راه چارۀ دختر برای گریز از خان ومان پدری می توان روایت های این تیپ را به سه دسته تقسیم کرد: 1. 510b. دختر پنهان شده در شیء؛ 2. 510b. دختر پوستین پوش/آدمک چوبی؛ 3. 510b. دختر و برادرش. علاوه‌براین پژوهش حاضر با تکیه بر الگوی فرامتنی پراپ درپی یافتن باورها و آیین های سازندۀ »دختر پوستین پوش « است. اسطوره و آیین های یافت شده در کیش زروان و مزداپرستی را می توان خاستگاهی برای این تیپ در قصه های ایرانی دانست، چراکه از آمیزش اهورامزدا با مادر، خواهر و دختر خود یاد کرده و »خویدوده « را کنشی آیینی و سپند می داند.

The Motif of The Girl in a Fur Coat in the Arne-Thompson List and its Iranian and Arabic Narratives

Girl in a Fur Coat is the name of a motif in which a girl escapes her father #39;s harassment. She is looking for a way to escape and find the solution in a skin that covers her from head to toe. This motif, which is classified in the ArneThompson list under number 510B, is called donkey skin . In the classification of Iranian tales, it is called Cinderella and in the classification of Arabic tales it is called shirt like the sun, shirt like the moon and shirt like the stars . This article tries to introduce the mentioned type because it is not wellknown among Iranian researchers of folk literature. In addition, by using the collection of works in which the folk tales of Iran as well as the lands of Egypt, Saudi Arabia, Morocco, Sudan, Palestine, Iraq and Jordan are gathered, the Iranian and Arabic narratives are analyzed. To this aim, these narrations can be divided into several categories. Studies show that based on the girl #39;s solution to escape from her father #39;s house, the narrations of this motif can be divided into three categories: 1510B: The girl hidden in the object; 2510B: Girl in a fur coat / wooden mannequin; 3510B: The girl and her brother. Also, this research, based on Propp #39;s hypertext model, seeks to find the beliefs and customs that make up the furclad girl . Myths and customs found in Zurvanism and Zoroastrianism can be considered as the origin for this type in Iranian stories, because it mentions the intercourse of Ahura Mazda with his mother, sister and daughter, and considers xᵛaētuuada theta;a a ritual and sacred act.