عناصر نفرین و نمود جنسیت در دوبیتی‌ های مکتوب عامۀ فارس

نفرین یکی از شیوه های واکنش انسان در برابر موانعی است که در طول زندگی با آن ها مواجه می شود. واژۀ نفرین به معنای دعای بد است و بیشتر در شرایط عجز و ناتوانی انسان بروز می یابد. باور به تاثیرگذاری نفرین بیشتر از آن جاست که عامل اجرای آن، یکی از نیروهای ایزدی و مینوی است. هرچند باور به این تاثیرگذاری در گروه های مختلف اجتماعی وجود داشته است، اما مردم عامه به دلیل باورها و شرایط اجتماعی متفاوتی که داشته اند بیشتر از این ابزار استفاده و در قالب زبان گفتاری یا نوشتاری آن را بیان می کرده اند. یکی از این قالب ها دوبیتی است که عامه آن را برای بیان بسیاری از واکنش ها و احساسات خود مناسب دانسته اند. بنابراین، استفاده از آن برای بیان نفرین نیز طبیعی است. این پژوهش، به روش تحلیلی توصیفی، نفرین های نمودیافته در 4391 دوبیتی رایج در میان عامۀ استان فارس را بررسی کرده و با بسامدیابی از عناصر نفرین کننده، نفرین شونده و دلیل نفرین، به تحلیل آماری و نمود این عناصر و جنسیت، در این حوزه از فرهنگ عامه پرداخته است. یافته های این پژوهش نشان می دهد در اشعار بررسی شده، همۀ نفرین کنندگان جز در یک نمونه، انسان و نیمی از نفرین شوندگان غیرانسان اند، نکته ای که می تواند به ترتیب به‌دلیل ارتباط واکنش نفرین با سخن گویی انسان و فرافکنی تقصیر بر غیرانسان باشد. در دوبیتی ها، عاشق بیشترین نمود (82 درصد) را از میان 19 گروه نفرین کننده دارد و معشوق نیز با 23.16درصد، اصلی ترین طرف در میان نفرین شوندگان است. همچنین از منظر جنسیت، زن در نفرین ها، بیشتر در مقام نفرین شونده قرار می گیرد، ویژگی ای که مربوط به جامعۀ مردسالار است که افزون بر ضعف و خودخواهی جنس مرد در برابر موانع، صبوری زن و پای‌بندی بیشترش را به رابطۀ عاشقانه نشان می دهد. هرچند می تواند مویّد به‌رسمیت نشناختن حقّ زن برای اعتراض نیز باشد و یک طرفه بودن رابطۀ عشق را نیز در جامعۀ مردمحور تایید کند. از منظر تحلیل دلایل نفرین نیز، مانع وصل شدن، دیگرگزینی، جلب توجه معشوق و ناکامی عاشق، بیشترین بسامد را در دوبیتی های عامه دارند، مولفه ای که با وجه غنایی اشعار پیوندی مشخص دارد.

The Elements of Curse and the Representation of Gender in the Written Couplets of Fars folklore

This research has been carried out based on an analyticaldescriptive method focusing 4391 couplets common among the folklore of Fars province. This study also analyzes the frequencies of the elements including the one who curses, the one who is cursed and the cause of curse. Then, they are analyzed from the statistical point. Finally, the reflection of these elements and gender has been heeded in the field of the folklore culture. The findings of this research indicate that in the poems considered in this study, all the ones who curse are human and half of the beings who are cursed are non human. This could be as a result of the connection between the curse reaction and human speech against human factors, obstacles, and the projection of guilt on nonhumans. In the couplets, the lover has the most reflection (82%) out of the nineteen groups of the ones who curse and the ones who are loved have got 34% of the ones who are cursed. From the gender perspective, women are the ones who are cursed the most. The aim specification of the male oriented society is that men are arrogant and are weak against the obstacles, whereas women are patient and are loyal toward their romantic relationship. Nonetheless, it may reveal the denial of woman #39;s right to complaint. It also confirms the one sidedness of romantic relationship in a male oriented society