بازتاب دگردیسی سه حکایت منتخب مثنوی «توکل نخچیران، ‌سه همسفر مسلمان، ترسا و جهود و اعتماد کردن به وفای خرس» در روایات شفاهی آنها

مثنوی معنوی یکی از فاخرترین آثار ادب پارسی است که جلوه‌های فراوانی از ادبیات و فرهنگ ما در آن متبلور است. ریشۀ برخی از حکایات مثنوی در ادبیات شفاهی است که از دیرباز در آثار ادبی چهره نموده است. وجود روایات شفاهی معاصر از برخی قصه‌های مثنوی بیانگر این است که قصه‌های مثنوی در ادبیات و فرهنگ‌ ما به گونۀ مرتب تکرار و بازروایی شده است. دگردیسی و تغییر شکل قصه‌های مثنوی در ادبیات شفاهی موضوعی است که تاکنون مورد عنایت پژوهشگران قرار نگرفته است. تفاوت در شکل و ساختار قصه‌ها،‌ تغییر بارز شخصیت‌های قصه‌ها و تاویل‌های متفاوت ازجمله دگردیسی‌هایی است که روایات شفاهی و قصه‌های مثنوی را متمایز کرده است. سه حکایتی که مبنای کار برای نمایاندن دگردیسی میان قصه‌های مثنوی و روایات شفاهی گزینش شده‌اند عبارت‌اند از: »بیان توکل نخچیران «،‌ »حکایت آن سه مسافر مسلمان و ترسا و جهود « و »اعتماد کردن به وفای خرس «. داده‌های پژوهش بیانگر این است که مولوی بسیاری از مفاهیم والای عرفانی را در قالب روایت‌ها و رمزگان‌های متنی ارائه می‌دهد، اما بیشتر روایت‌های شفاهی جنبۀ سرگرم‌کننده دارند. همچنین تمایل روایات شفاهی به اخلاق مبتنی‌بر عقل معاش و تمایل حکایات مثنوی به اخلاق فردی خاص مولاناست

The Reflection of Transformation in Three Selected Anecdotes of Masnavi: Three Travelers: a Moslem, a Christian, and a Jew, Nakhjirans' Reliance, the Fool Who Trusted the Bear and Their Verbal Narrations

The Masnavi Ma #39;navi is one of the most outstanding works of Persian literature in which many manifestations of our culture are featured. The origin of some Masnavi #39;s anecdotes is in verbal literature, which has appeared in literary works for a long time. The expression of contemporary verbal narrations adapted from some of the Masnavi #39;s anticathodes represents the repetitive stories which have been frequently recited in our literature and culture. The transformation of Manavi #39;s stories in verbal literature is a matter for which studies have not been yet conducted by scholars. The difference in the form and structure of the stories, the clear change in the characters and the different interpretations are some of the transformations that have distinguished the verbal narrations and the narrations of Masnavi. The three anecdotes that have been selected as the basis for the work for exhibiting the transformation between the stories of Masnavi and the verbal narrations are: Three Travelers: a Moslem, a Christian, and a Jew, Nakhjirans #39; Reliance, and the Fool Who Trusted the Bear. The data indicate that Rumi presents many high mystical concepts in the form of narrations and textual codes, but most of the verbal narrations are presented for entertainment. Also, the verbal narrations tend to be reasoningbased ethics, whereas Masnavi #39;s anecdotes are Rumi #39;s specific individual ethics