قصۀ شاه‌اسماعیل و عرب زنگی از دیدگاه تاریخ‌گرایی نو

برساخته شدن قصه های عامه از جهتی برآمده از تاریخی است که عامۀ مردم سعی دارند تا تلخی ها و گزندهایش را پس زنند و در دل قصه ها آن را به ‌صورتی دلخواه مبدل کنند و خود را تسکین دهند. درپی چنین کشش و کوششی است که روایتی پدید می آید که دارای عناصری از گفتمان های تاریخی و فراتاریخی/ آرمانی است. چنین مطالعه ای در عرصۀ متنیت‌پژوهی قصه ها را می توان با نظریات مطرح نقد ادبی و در اینجا با کاربست نظریۀ تاریخ گرایی نو تقویت کرد. تاریخ گرایان نو با مجموعه ای از کاربست ها گفتمان های مختلف ازجمله قدرت در عرصۀ سیاسی، گفتمان های خاموش و مغلوب یا گفتمان های فرهنگی و غیره را بررسی می کنند. در اینجا قصۀ »شاه‌اسماعیل و عرب زنگی « براساس رویکرد تاریخ گرایی نو و با روش تبیین تاریخی مطالعه شده است. این متن افزون بر سویه های مختلف گفتمان قدرت سیاسی تاریخ ایران که در عصر صفویه در پیوند با گفتمان ایدئولوژیک مذهبی قرار دارد و با نماد ذوالفقار رخ نموده است، از گفتمانِ اقلیت کرد در آن روزگار و دیگر گفتمان های اجتماعی و فرهنگی در زیست عامه در آن مقطع و ورای آن زمان نیز سخن می گوید.

The Tale of Shah Ismail and Arab Zangi from Neo-historicism Perspective

Folklore is to some extent derived from a history, whose bitterness is disregarded and is essentially transformed as pleased through tales by the public to relieve themselves. It is through such a drive and attempt that the general public leave behind their preferred history in tales, a narrative that consists of the elements of historical and metahistorical/utopian discourses. Such an approach in textualism of stories can be consolidated by prominent theories of literary criticism and, in here, using the theory of neohistorism. This approach is utilized for investigations into a variety of discourses such as power in politics, silenced and nondominant discourses, cultural discourses, etc. This study investigates the tale of Shah Ismail and Arab Zangi based on the neohistoricism approach and using the historical explanation method. This text tells us not only about the various aspects of the discourse of political power in the Iranian history, which was connected with the religious ideological discourse in the Safavid era and manifested with the symbol of Zulfiqar (Imam Alichr('39')s sword), but also about the discourse of the Kurdish minority at that time and other social and cultural discourses at and beyond that time.