تحلیل بن‌مایه‌های اساطیری گیاه و درخت در فرهنگ مردمان کهگیلویه ‌و بویراحمد

تقدس درخت و گیاه از دیرباز تا امروز سبب شده است تا در اساطیر، ادبیات و فرهنگ ‌عامه بر جلوه های گوناگون آن اشاره شود. در فرهنگ مردمان کهگیلویه و بویراحمد، بن مایه های اساطیری درخت و گیاه مانند اعتقاد به درمانگری آن، سوگند خوردن، آیین خوشبو کردن خانه ها و نماد مرگ و زندگی بودن آن در اشعار محلی و آیین های این مردمان نمودی آشکار دارد. هدف این پژوهش، تحلیل بن مایه های اساطیری گیاه و درخت در فرهنگ مردمان کهگیلویه و بویراحمد و توجه به جنبه های ادبی این بن مایه ها در اشعار محلی آن‌هاست. این پژوهش به شکل بنیادی، بر پایۀ مطالعات کتابخانه ای میدانی و به روش تحلیل محتوا انجام ‌شده است. بسیاری از بن مایه های گیاهی مانند گیسو بُران، معطر کردن خانه با دود گیاهان، اعتقاد به شفابخشی گیاهان در فرهنگ مردمان کهگیلویه و بویراحمد، نمودی اساطیری دارند که در فرهنگ ایران باستان یافت می شوند. عمل سوگند خوردن به درخت، بیشتر از سوی کشاورزان و با تاکید بر سبزی آن و در اثبات درستی سخن خود است. آن‌ها برای خوشبو کردن فضای خانه ها و همچنین، برای درمان بیماری ها از گیاهان کوهی استفاده می کنند که سبب دور شدن شیاطین به اعتقاد این مردمان می شود. زنان این مردمان در مراسم سوگواری، موی سر خود را برای مرگ عزیزان پس از گشودن بریده و در زیر درخت دفن می کنند که نمادی از مرگ است. پس از گذشت یک سال و با رشد موهایشان امکان ازدواج مجدد را برای خود فراهم می کنند. همچنین، آن ها موی سر و ناخن خود را زیر درخت بلوط برای باروری، دوری از بیماری و جادو دفن می کنند.

An Analysis of mythological indices of Plant and Tree in the culture of the people of Kohgiluye-va-Bouyar-Ahmad

The various representations of the sanctity of tree and plant have long been recorded in mythology, literature and culture. In the culture of the KohgiluyvuBouirAhmad tribe, certain representations of the mythology of tree and plant enjoy from evident exemplifications. These include swearing, the ritual of the freshening up the houses, the alighnment of the human race with the plant, the symbol of the death and livelihood of the local poems, and the rituals of these people. The aim of this study is towards an analysis of mythological indices of plant and tree in the KohgiluyvuBouirAhmad people with respect to the literary facets of these indices in their folk/local poem. Being fundamental in type, using content analysis, this study has been conducted based upon librarylocal resources and studies. Many of the indices such as hair cutting, freshening up the house using the plant smoke, believing in the healing power of plants and vegetal pedigree of human have got mythological representation, which can also be found in the culture of ancient Iran. Swearing to the tree is done mostly by farmers, intended to put an emphasis upon the greanness of the tree and proving the truthness of his words. They use mountain plants to freshen up their home environment and to treat illnesses. This is believed to remove the evils.