نقد توصیفی و ساختاری سوگ‌چکامه‌های حماسی بختیاری (شوخین‌ها)؛ گونه‌ای از اشعار عامه

سوگ‌چکامه یا »شوخین « ( scaron;owxin) در زبان بختیاری، گونه‌ای از اشعار عامه و حماسی است که در ضمن آن، رشادت‌ها، دلاوری‌ها، مبارزات و کشته شدن یکی از بزرگان یا دلیرمردان قوم بختیاری به تصویر کشیده می‌شود. این اشعار همچون سایر اشعار عامه، به وسیله افرادی ناشناس از عامۀ مردم سروده ‌شده‌اند و در ترتیب و تعداد ابیات آن ها اختلاف وجود دارد و عمدتاً ترجمان عشق و ارادت عامۀ مردم به قهرمانان قومی خود هستند. البته، در ضمن این اشعار به پاره‌ای از آداب و رسوم، باورها و مسائل تاریخی، سیاسی و اجتماعی قوم بختیاری نیز اشاره شده است. از آنجا که در بیشتر آثاری که درباره زبان و ادب عامه مردم ایران نوشته شده، آن گونه که شایسته است به این نوع از اشعار توجه نشده است، در این مقاله با مروری بر تحقیقات موجود، این گونه از اشعار عامه بختیاری معرفی و توصیف شده‌اند و به طور خلاصه مشخص شده است که حدود 24 سوگ‌چکامه‌ یا »شوخین « (389 بیت) در زبان بختیاری وجود دارد که از این تعداد، چهار نمونه از آن ها، جزو سوگ‌چکامه‌های برجسته و مهم‌اند. همچنین، در این مقاله به مهم‌ترین ویژگی‌های ساختاری و محتوایی سوگ‌چکامه‌های بختیاری، از قبیل قالبی ‌بودن، داشتن عناصر و زمینه‌های شعر حماسی‌، توصیفات قوی و... اشاره شده و نشان داده شده است که این اشعار جزو اشعار تاثیرگذار عامه‌اند و از این رو، شایسته است که در بررسی اشعار عامه اقوام گوناگون، به آن توجه شود.

Descriptive and structural criticism of Bakhtiāri’s epic odes mourn: a type of folk poems

In Bakhtiāri dialect, scaron;owxin is a type of folk and epic poetry that describes the bravery, struggle and murder of one of the brave elders or men of Bakhtiāri people. Like other folk poems they have had anonymous poets. The order and number of their verses are different, and mainly reflect the love and devotion of people towards their ethnic heroes. These poems also refer to certain traditions, beliefs in addition to historical, political and social issues of Bakhtiāri people. Since most of works on Persian folk language and literature has not been adequately addressed, this article provides an overview of the research on Bakhtiāri poetry. These poems have been described and it is briefly stated that there is about 24 scaron;owxin type (389 verse) in this dialect, among them four are important and remarkable. The present paper seeks to explore the structural and content characteristics of Bakhtiāri's scaron;owxin, such as their templatic characters, elements, contexts of epic poetry and strong descriptions. Scaron;owxins are considered influential folk poems and deserve to be taken into account from different viewpoints among different ethnic groups.