تحلیل بازتاب بن مایه های گیاهی در آیین های مردمان کهگیلویه وبویراحمد

آیین ها ازجمله مناسکی هستند که سبب گردهمایی مردم و حفظ و بازتولید بن مایه های فرهنگی در هر قوم می شوند. در میان مردمان کهگیلویه و بویراحمد آیین هایی وجود دارند که ضمن ریشه داشتن در ایران باستان، بن مایه های گیاهی را نیز نشان می دهند؛ از جملۀ این آیین ها که امروزه نیز گاه با همان سبک و سیاق گذشته انجام می شود، می توان به آیین پل بُرون و شَربَه خوانی، قربانی، بلاگردانی و چاله گرم کنون اشاره کرد. آیین پل برون در فقدان همسر انجام می شود که زنان موهای خود را پس از گشودن می بُرند و در زیر درخت بلوط دفن می کنند. در آیین قربانی، حیوان مورد نظر زیر درخت بلوطی در بالای کوه و یا در زیر بوته ای در کنار رودخانه قربانی می شود تا خون آن به نشانۀ باروری زمین ریخته شود. در آیین بلاگردانی نیز ضمن بستن تکه پارچه هایی به درخت برای رفع چشم زخم، از گیاهان کوهی نیز برای بلاگردانی استفاده می شود. در آیین چاله گرم کنان، ضمن بردن سبزه بر سر قبور در پیش از عید نوروز، آشی با هشت چوب بلوط پخته و در بین مردم اهالی تقسیم می شود. هدف این پژوهش، تحلیل بن مایه های گیاهی در آیین های مردمان کهگیلویه و بویراحمد، با توجه به جنبه های ادبی این بن مایه ها در اشعار محلی آن‌هاست. این پژوهش به شکل بنیادی، بر پایۀ مطالعات کتابخانه ای میدانی و به روش تحلیل محتوای کیفی و مصاحبه های نیمه ساختاریافته انجام ‌شده است. بسیاری از بن مایه های گیاهی مانند پَل بُران، بلاگردانی و دود دادن، ریختن خون بر خاک در آیین قربانی و بردن سبزه بر سر، در آیین های مردمان کهگیلویه وبویراحمد نمودی اساطیری دارد که در فرهنگ ایران باستان یافت می شود.

An Analysis of the Reflection of Plant Patterns in the Traditions of the People of Kohgiloye Vobir Ahmad

Rituals are among the ceremonies that bring people together and preserve and reproduce cultural monuments in every nation. Among the people of Kohgiloye Vobir Ahmad, there are rituals, rooted in the ancient Iran, that represent plant themes. Among these rituals, which are still practiced today with the same style, are the Pol Borun, reading Sharbah, the sacrificial, Balagarduni, and Chalegarm Konun. The Pol Borun ritual is performed in the absence of a woman's spouse who cuts her hair and then buries it under an oak tree. In the sacrificial ritual, the animal is sacrificed under the oak tree at the top of the mountain or under the bush by the river to shed its blood as a sign of fertility. In the ritual of Balagarduni, in addition to planting patches on the tree to keep the evil eyes away, mountain plants are also used. In the Chalegarm Konun, while taking green plants to the tombs before the New Year's Eve, some Ash (food) is cooked with eight oak sticks and then divided among the locals. The purpose of this study is to analyze the vegetative signs in the rituals of the people in Kohgiloye Vobir Ahmad and explain the literary aspects of these local poems. This research is based on the field library study, qualitative content analysis, and the semistructured interviews. Many elements of herbal plants, such as polypropylene, mulch and smoking, sheding blood in the sacrificial rites, and pruning the graves have mythological representation in the Iranian culture.