بازوبندهایی از جنس حرز و آرزو (پیوست های صوری و فرهنگی بازوبندهای دورۀ قاجار)

امروزه در مطالعات تاریخی و فرهنگی، اشیا و تصاویر نیز همچون متن های نوشتاری، به عنوان منابع اطلاعاتی شناخته می شوند. منابعی که نه تنها در تکمیل اطلاعات به دست آمده از منابع نوشتاری اهمیت دارند؛ بلکه قادر به ارائۀ اطلاعاتی هستند که نویسندگان متن های تاریخی قادر به بیان آن ها نبوده اند. با بررسی این آثار و خوانش مضامین فرهنگی رایج بر آن ها می توان به فهم و درکی عمیق تر از اندیشه های رایج و شیوۀ زیست و زندگی مردم نائل شد. اشیای طلسمی و تعویذی در زمرۀ اسناد اصیلی قرار دارند که شیوۀ طراحی و پیوست های فرهنگی و مذهبی رایج در آن ها، پیوستگی بسیاری با فرهنگ عامۀ مردم دارد. در این تحقیق که با هدف شناخت تاثیر ایدئولوژی و مذهب بر فرهنگ مادی دورۀ قاجار و به شیوۀ توصیفی تحلیلی انجام پذیرفته، تلاش شده است تا با مطالعۀ موردی انواع »بازوبندها «، به چگونگی کاربرد مضامین مختلف بر روی این آثار پرداخته و بدین پرسش اساسی پاسخ داده شود که باورداشت های اسلامی شیعی چگونه در ساختار ظاهری و نقوش رایج در بازوبندهای قاجاری نمود یافته اند؟ در این پژوهش در دو بخش اصلیِ جایگاه بازوبند در فرهنگ ایرانی اسلامی وپیوست های صوری و فرهنگی بازوبندها (روایت ها، کُدها و رمزنگاره ها) بدین مسئله پرداخته شد. نتیجۀ این بررسی ضمن اینکه نشان از تاثیر مستقیم مذهب تشیع و اعتقادات اسلامی بر بازوبندهای دورۀ قاجار دارد، بیانگر تاثیر مستقیم باورهای عامیانه در شیوۀ کاربرد و طراحی این آثار است.

Arm bands of amulet and wish (Formal and cultural annexes of Qajar armbands)

Today, in historical and cultural studies, objects and images are also called sources of information as text document. They are important not only to supply the information of written sources, but also to provide information enabling writers of historical texts who have not been able to express them. Examining these works and reading commonly used cultural themes can help better understand public opinion and lifestyle. The themes of magic and amulet are derived from the main doctrines and ways of thinking. The common cultural and religious ties that unite them are closely tied to the popular culture of the people. In the context of this study and in order to understand the influence of ideology and religion on the material culture of the Qajar period, the authors have tried to apply different themes to these works by studying the case of armbands to answer the following question: how do Islamic Shi'a notions fit into the apparent structure and patterns of Qajar armbands? Research methodology is descriptive ndash; analytical. In this research, this issue has been addressed in two parts of the position of Iranian Islamic culture and the formal and cultural annexes of amulets (narratives, codes and decipherments). The result of this study, while demonstrating the direct effect of Shia and Islamic beliefs on Qajar periodical armbands, showed the direct effect of popular beliefs on how these works are used and designed.