مقایسۀ دو حکایت از الهی‌نامۀ عطار و هزارویک‌شب با توجه به ساختار غنایی و شیوه تاثیرپذیری ادبیات عرفانی از ادبیات عامه

هر ملت برای تجلی باورها و آداب و رسوم مردمان خود خاستگاهی دارد. ادبیات آینه تمام نمای گذشتۀ هر قوم است. سیر تاریخ هر ملت یا مردم گسسته نیست و اگر پیامی در یک متن از ادبیات عامه با واقعیت های دوران تاریخی خود گره خورده باشد همواره با گذر زمان به دوره های بعد نیز منتقل و به تناسب زمان بازآفرینی می شود. هزارویک شب، مادر قصه های جهان، منبع خوبی در ادبیات عامیانه به شمار می رود. درواقع، می توان گفت حکایت های هزارویک شب در سیر زمانی خود معانی و مقاصد تازه ای یافته است. عطار، شاعر عارف، با هنر داستان پردازی از حکایت های ادب عامه با اندکی تفاوت در سیر داستان نویسی در بیان اندیشه های عرفانی خود بهره برده است. وجود نشانه ها و موارد مشترک و ارتباط و پیوند جنبه های گوناگون صوری و محتوایی، گویای روابط بینامتنیت میان دو حکایت است. با بررسی ساختار غنایی داستان ها به روابط میان آن ها و توصیف الگوهای ساختاری آن ها پی می بریم. داستان ها بر اساس موضوع (حماسی، عاشقانه، و عارفانه) بن مایه های متفاوتی دارند. داستان های عاشقانه دارای بن مایه هایی چون آغاز عشق، بزم های عاشقانه و ... هستند.در این پژوهش، ساختار غنایی دو حکایت »پیر عاشق و جوان گازر « در الهی نامۀ عطار و »عاشق صادق « در هزارویک شب با هم مقایسه شد و تاثیرپذیری ادبیات عرفانی از ادب عامه و همچنین سیر تحول دو حکایت از دیدگاه ژرار ژنت و روابط بینامتنیت بررسی شد.

Comparison of Two Histories of Elahi-Nameh by Farīd ud-Dīn Attār and One Thousand and One Nights According to Lyric Structure and the Impressionability of Mystic Literature from Folk Literature.

Each nation has its origins in the manifestation of the beliefs and customs of its people. Literature is the mirror par excellence of each nation's past. The history of each nation or people is not discontinuous and, if a message of a text of folk literature is related to its historical realities, it will always be transmitted over time to the following periods and will be periodically reconstructed. One Thousand and One Nights the prototype of world rsquo;s tale has been always a remarkable source in folk literature. Throughout the history and over time, these stories have been emerged under diverse meanings and shapes. Farīd udDīn Attār, the mystic poet has taken the advantages of folk literature in order to express mystic thoughts. The existence of common signs and points as well as formal and content aspects of these tales show the intertextual relations of both histories. It is possible to describe structural pattern of these stories by investigating their lyric structure. According to their theme, stories have different content (epic, romantic and mystic). In this research, the authors have compared two histories from ElahiNāmeh and One Thousand and One Nights according to G eacute;rard Genette theoretical framework and inter textual relation by insisting on the their impressionability from folk literature.