بازگشت از مرگ در قصه‌های عامیانۀ ایرانی

دلایل وقوع مرگ و واکنش به آن برای شخصیت های مختلف قصه متفاوت است. این مسئله وقتی برجسته می شود که قهرمان و یا محبوب او در میانۀ داستان مرده باشد. از آنجا که پایان خوش از ملزومات قصه های عامیانه است، راوی راهی برای جبران این مسئله می یابد و آن بازگرداندن مرده از مرگ است. در این نوشتار تلاش می شود، بن مایۀ بازگشت از مرگ و ارتباط آن با فرهنگ عامه در داستان ها بررسی شود. جامعۀ آماری این تحقیق، شامل همۀ تیپ های قصه هایی است که بن مایۀ بازگشت از مرگ دارند. ابتدا، با مطالعۀ کتاب طبقه بندی قصه های ایرانی نوشتۀ اولریش مارزلف، 12 تیپ قصه شناسایی شدند. روایت های مختلف این قصه ها نیز به شیوۀ نمونه گیری در دسترس، از میان کتاب های قصه های عامیانه یافت و به روش تحلیل محتوا بررسی شدند. با مطالعۀ این قصه ها مشاهده شد که راوی چه برای ایجاد تعلیق و زیباتر کردن داستان و چه برای رساندن پیامی خاص به مخاطب در داستان خود، از بن مایۀ بازگشت از مرگ استفاده کرده است. شیوۀ طرح این بن مایه، ریشۀ آن و این نکتۀ مهم که سیری تکاملی برای بیان این مطلب در قصه ها وجود داشته، مهم است. گذر زمان، یافته های تازۀ بشری و اتفاقات تاریخی، بی شک در طرح این قصه ها موثر بوده است. در نهایت، از تحلیل محتوای روایت ها می توان نتیجه گرفت، هرچند طرح مسئلۀ بازگشت از مرگ در طول سالیان، شکل های مختلفی به خود گرفته و سیر تحول آن از اسطوره به جادو و از جادو به دین بوده است؛ اما اصل موضوع، توانایی بازگشت از مرگ در روایت های مختلف ثابت بوده است.

Returning from Death in Iranian Folk Tales

The reasons for the appearance of death and the reaction to it are different for the various characters of the story. This question becomes obvious when his hero or his beloved is dead in the middle of the story. The end being favorable to the requirements of folk tales, the narrator finds a way to tackle this problem and it is the return of the dead to the death. In this paper, the author has tried to look at the story of the return of death and its relationship with folklore in stories. The statistical population of this research includes a variety of stories whose content is the return of death. First, by studying Ulrich Marzolf's book entitled ldquo;typology of Persian folk tales rdquo;, 12 stories have been identified. Various stories of these stories have also been found in popular sampling books and analyzed through content analysis. While studying these stories, the author of the present study discovered that the narrator has used the idea of a return to death either to make the story more suspicious and beautiful, or to convey a particular message to the public in its history. The passage of time, new discoveries of humanity and historical events have undoubtedly contributed to the development of these stories. Finally, through content analysis of the stories, it is possible to conclude that although the problem of the return of death has taken many forms over the years and that its evolution goes from myth to magic and from magic to religion, the major theme which is return from death has been the fix element in different narratives.