جلوه‌های جامعه‌شناختی و شگرد طنز در اشعار عامیانۀ جنوب

طنز یکی از مهم ترین شیوههای بیان مفاهیم در گونههای ادب عامیانه است. همان گونه که طنز در ارزشگذاری هنر رسمی در پوشش خنده هدفهای جدی را دنبال میکند و قلمرو آن در مسائل اجتماعی بسیار گسترده است، در فرهنگ عامه نیز جدی و قابل تامل است. ادبیات عامیانۀ جنوب نیز بخشی از گنجینۀ ارزشمند فرهنگ عامه است که بازتاب شیوۀ زندگی، اندیشه، باورها وآداب و رسوم مردم جنوب است. این پژوهش میکوشد که زمینههای جامعه شناختی طنز و شگردهای ایجاد آن را در اشعار عامیانۀ جنوب بررسی کند. به منظور بررسی طنز در اشعار عامیانۀ جنوب، ابتدا شواهد شعری مورد نظر از منابع مکتوب استخراج شد. پس از دسته بندی به عناصر معنوی و مادی و نظام اجتماعی، نمونههایی برای جلوگیری از بسط کلام انتخاب شد. زمینههای اجتماعی طنز مطرح شده در اشعار عامیانۀ جنوب عبارت است از: شکایت و اعتراض، ستمستیزی، نظام اجتماعی، شرایط زندگی و ازدواج. طنز در اشعار عامیانۀ جنوب با شگردهای اغراق، مناظره، مقایسه، تهکم تشبیه به حیوان، تحقیر، طنز رفتاری و مهملگویی ایجاد میشود. طنز در اشعار عامیانۀ جنوب به صورت طنز موقعیت، طنز آیینی و طنز گفتاری جلوه میکند.