چالش های حق حضانت کودک در مادران در حال طلاق: یک مطالعه پدیدارشناسانه

مقدمه : طلاق یک معضل سلامت عمومی در نهاد اجتماعی خانواده است که آسیب های جبران ناپذیری بر اعضای خانواده به ویژه فرزندان وارد می کند. یکی از مسائل مهم در بحث طلاق ، مسئله حق حضانت کودک می باشد که به دلیل نقش محوری احساس و عواطف مادرانه در زنان، در پژوهش حاضر، به چالش های حق حضانت کودک در مادران در حال طلاق پرداخته شده است. روش : روش پژوهش بر اساس ماهیت داده ها؛ کیفی و با رویکرد پدیدار شناسی توصیفی است ، براساس هدف؛ از نوع کاربردی و براساس نحوه گرد‌آوری اطلاعات، توصیفی از نوع مصاحبه ی نیمه ساختار‌یافته است . مشارکت کنندگان این پژوهش را کلیه‌ی زنان در حال طلاق متقاضی حق حضانت کودک که به مراکز مشاوره وابسته به بهزیستی در شهرستان اسلامشهر در سال 1397 مراجعه نموده بودند، تشکیل دادند . نمونه گیری براساس قاعده اشباع نظری ادامه یافت تا با 17 شرکت کننده به اشباع رسید. تحلیل مصاحبه‌ها بر اساس روش هفت مرحله ای کلایزی انجام شده است.یافته ها:  نتایج بررسی ها نشان می‌دهد که چالش های روان شناختی زنان در حال طلاق متقاضی حق حضانت فرزندشان ، را می توان در چهار مضمون اصلی شامل؛ احساسات منفی و آشفتگی روانی، طرد و استیگمای اجتماعی، فشار و بار هزینه های اقتصادی و در نهایت دغدغه های مادر از آینده فرزند  تقسیم بندی کرد. نتیجه گیری: پژوهشگر به این نتیجه دست یافت که زنان در حال طلاق ، برای گرفتن حق حضانت فرزندشان، با چالش های گوناگونی مواجه هستند. چالش های که بخشی از آنها ریشه در مسائل و دغدغه های معیشتی - اقتصادی و فرهنگی- اجتماعی است. بخش دیگر به مشکلات فردی و بین فردی و احساسات منفی آنها بازمی گردد.مداخله های متخصصان علوم اجتماعی، روان شناسان و مشاوران باید به این دو بخش برای کاهش اثرات طلاق بر زنان و زنانی که قصد حضانت فرزند را دارند، توجه کنند. آماده سازی، اگاه سازی و توانمندسازی زنان می تواند از پیامدهای روانی و هیجانی زنان بکاهد.

child custody challenges for divorced mothers: a phenomenological study

introduction: the divorce is a public health issue in the family and society; that has irreparable damage to family members, especially children. one of the prominent issues in divorce is child custody. due to the pivotal role of emotions and feeling in women, in the present study, the attention is devoted to the psychological challenges of divorcing women over acquiring the rights of custody of the child.method: the method of research was a qualitative based on descriptive phenomenological approach.   for collecting data used the semi-structured interview. seventeen participants were referring to counseling services for acquiring the right of custody of their children in the city of islam-shahr, the tehran province by 2018. the data analysis method was based on a seven-step colaizzi’s method.  finding: the results of the study indicated that, the psychological of these women divided into four main categories: negative and disturbance feeling, social isolation and stigma, economical and pressure and charge cost and finally concerns about the future of their child.conclusion: according to the results, it was conclude that; the most prominent psychological challenges of divorcing women might be categorize as two main concerns including; economic, financial issues and socio-cultural issues such as stigma of divorce. on the other hand, the emotional and psychological problems that these women facing after divorce. it seems that the psycho-educational interventions besides the social and financial advocacy and support are emerging.