مکان‌یابی خوشه‌های علم و فناوری به روش تحلیل سلسله مراتبی و با استفاده از سیستم اطلاعات مکانی (مطالعه موردی خوشه علم و فناوری یزد)

استقرار هر عنصر شهری در موقعیت مکانی از سطح شهر، تابع اصول و قواعد خاصی است که در صورت رعایت شدن، به موفقیت و کارآیی عملکردی آن عنصر در همان مکان مشخص خواهد انجامید. در این زمینه، انتخاب مکان مناسب برای استقرار خوشه‌های علم و فناوری به عنوان یکی از عناصر متمایز شهری به دلیل در بر گرفتن منظومه‌ای انبوه از امکانات علمی، صنعتی، تولیدی، آزمایشگاهی، تحقیقاتی، زیرساخت‌ها و محیط‌های ارتباطی، نهادها و موسسات، افراد و اطلاعات که با تکیه بر خلاقیت‌ها و نوآوری‌ها در یک گستره جغرافیایی مستقرند، دارای اهمیت زیادی است. از این رو، تحقیق حاضر با هدف پیدا کردن مناسب‌ترین مکان برای استقرار خوشه علم و فناوری یزد انجام شده است. در این راستا، پس از بررسی تجارب جهانی و بررسی ضوابط و مقررات و اسناد بالا دستی، الزامات و بایسته‌های مکان‌یابی خوشه‌ها شناسایی شد. سپس، پارامترهای موثر در دو سطح شاخص‌های اصلی و زیر شاخص‌ها مطابق با روش تحلیل سلسله‌مراتبی1 دسته‌بندی شد. در ادامه، اطلاعات دریافتی برگرفته از نظرات خبرگان، مدیران و متخصصان در تعیین ضریب اهمیت شاخص‌ها، توسط نرم‌افزار سوپر دیسیژن2 تحلیل و وزن شاخص‌ها مشخص گردید. در گام بعدی تصویر ماهواره‌ای محدوده مورد مطالعه تهیه و با بهره‌گیری از سامانه اطلاعات مکانی3 نسبت به آماده‌سازی لایه‌های اطلاعاتی بر اساس الزامات برخاسته از نتایج پرسشنامه و مصاحبه‌های تخصصی اقدام شد. برای دستیابی به نقشه نهایی که از همپوشانی نقشه‌های وزن‌دار به دست می‌آید، ابتدا اهمیت لایه‌های اطلاعاتی از بعد فاصله مشخص و سپس از روش همپوشانی لایه‌ها مکان مناسب برای استقرار خوشه علم و فناوری یزد پیشنهاد گردید.