بررسی تطبیقی اقتصاد دانش‌بنیان در چند کشور منتخب و ارائه پیشنهادهایی برای ایران

در این مقاله، به بررسی تطبیقی تاریخچه و رویکردهای مختلف اقتصاد دانش‎بنیان به‌عنوان مفهومی تاثیرگذار در ارتقای تاب‎آوری ملی و توسعه‌پایدار، در ایران و چند کشور منتخب (از کشورهای توسعه‎یافته و در حال توسعه) پرداخته شده است. در این راستا، ضمن مقایسه سیاست‌گذاری در کشورهای مختلف در جهت استقرار اقتصاد دانش‎بنیان، درس‎آموخته‎هایی برای ایران به‎‏جهت نیل به اقتصاد مبتنی بر دانش ارائه شود. از مهم‌ترین نکاتی که از مطالعه کشورها به‌‌عنوان نقاط تمرکز مشترک استخراج گردید، خاص و بعضاً منحصر به فرد‌بودن سیاست‌های توسعه اقتصاد دانش‌بنیان در هر کشور با توجه به شرایط زمینه‌ای صنعتی و فناورانه هر کشور (سرمایه‎گذاری هدفمند در اقتصاد در کشورهایی نظیر هند و ترکیه در مقابل هماهنگی میان بازیگران اصلی صنعتی، علمی، فناورانه در توسعۀ اقتصادی فنلاند) است. بر این اساس سیاست‌هایی که در یک کشور در حال توسعه و یا توسعه‎یافته موجب توسعه اقتصاد دانش‌بنیان شده است، الزاماً در دیگر کشورها منجر به نتایج مشابه نمی‌شوند. نکته بعدی لزوم توجه به این مساله می‌باشد که اقتصاد دانش‌بنیان فقط به حوزه فناوری‌های پیشرفته اختصاص ندارد و عامل اصلی نیل به اقتصاد دانش‌بنیان، علاوه ‌بر فناوری‌های پیشرفته، توجه به نوآوری به‌عنوان محور افزایش بهره‌وری فعالیت‌های اقتصادی و ارتقای رقابت‌پذیری است که می‌تواند طیف وسیعی از فعالیت‌های با فناوری‌ پایین و متوسط را نیز شامل شود. به علاوه، هماهنگی بین بازیگران، مخصوصاً سیاست‌گذاران و بازیگران دولتی در سطوح عالی الزامی کلیدی در راستای تحقق اقتصاد دانش‌بنیان در سطح ملی محسوب می‌شود.

A Comparative Study of Approaches and Implementation of Knowledge-Based Economy and Providing Suggestions for Iran

In this paper, a comparative study of the history and different approaches of knowledge based economy as an influential concept in promoting national resilience and sustainable development in Iran and several selected countries (from developed and developing countries) is discussed. In this regard, while comparing policy making in different countries to establish a knowledgebased economy, we offer lessons learned for Iran to achieve a knowledgebased economy. One of the most important points drawn from the study of countries as joint focus points is the specific and sometimes unique nature of knowledgebased economy development policies in each country with regard to the industrial and technological context of each country. Accordingly, policies that have led to the development of a knowledgebased economy in a developing or developed country do not necessarily lead to similar results in other developing or developed countries, and may even have devastating economic consequences. It should be note that knowledgebased economics is not limited to advanced technologies. The main factor in achieving knowledgebased economics, in addition to advanced technologies, is focusing on innovation as the axis of enhancing productivity of economic activities and competitiveness that can span a range of activities. Include low and medium technology additionally, coordination and integration between players, especially policymakers and government players (institutions and organizations) at the highest levels is an essential requirement for the realization of a knowledgebased economy at national level.