الزامات و چالش‌های مدیریت پروژۀ محصولات و سیستم‌های پیچیده

محصولات و سیستم‌های پیچیده (cops)، محصولات، سیستم‌ها، خدمات و دارایی‌های زیرساختی هستند که دارای هزینه بالایی بوده و نیازمند تکنولوژی پیشرفته هستند. آن‌ها محصولات سرمایه‌ای هستند که بدنه اقتصاد و جوامع مدرن را شکل می‌دهند. از آنجا که این محصولات به صورت سفارشی ساخته می‌شوند، به توسعه این محصولات به صورت پروژه نگریسته می‌شود. متفاوت بودن ماهیت محصولات cops موجب شده نحوۀ مدیریت این پروژه‌ها تفاوت‌هایی با پروژه‌های معمول داشته باشد. در این پژوهش با بررسی جامع ادبیات حوزۀ cops از منظر مدیریت پروژه، به تفاوت‌های پروژه‌های cops و نحوۀ مدیریت آن‌ها پرداخته‌ایم. این مقاله به صورت مرور ادبیات نظام‌مند در حوزه cops انجام شده است. در این راستا جستجوی مقالات در پایگاه‌های داده فارسی و انگلیسی انجام شده است. در جستجوی اولیه 84 مقاله شناسایی شد که پس از بررسی‌های ثانویه و مطالعه چکیده، تعداد مقالات مرتبط به 22 مورد کاهش یافت. بر اساس نتایج بدست آمده، مدیریت پروژه‌های محصولات و سیستم‌های پیچیده از جنبه‌هایی نظیر مدیریت یکپارچگی، مدیریت ارتباطات، مدیریت محدوده، رویکرد برنامه‌ریزی و کنترل پروژه، مدیریت زمان و هزینه، مدیریت ریسک و مدیریت ذینفعان با پروژه‌های معمول، تفاوت‌ دارد. بدلیل حجم عظیمی از فعالیت‌ها و ذینفعان درگیر، استفاده از یک رکن هماهنگ‌کننده در زمان عقد قرارداد در این پروژه‌ها سودمند خواهد بود. اگر چه مطلع نمودن ذینفعان حائز اهمیت است، اما در این پروژه‌ها بدلیل حضور ذینفعان متعدد، در بخش‌هایی از پروژه و به انتخاب مدیر پروژه باید از درگیر نمودن ذینفعان اجتناب نمود. پیش‌بینی ذخایر احتیاطی و مدیریتی به عنوان محل‌هایی برای رفع دغدغه‌های ناشی از افزایش هزینه‌ها، یکی از راهکارهای پیشنهادی برای مدیریت هزینه است. پیاده‌سازی سیستم‌های هشدار سریع برای مواجهه با ریسک پروژه‌های cops نیز در مدیریت ریسک این پروژه‌ها بکار می‌رود. در انتهای تحقیق، بر اساس مطالعات صورت گرفته روی ادبیات روندهای تحقیقاتی بیشتر در کشور پیشنهاد شده است.

The Challenges of Project Management of Complex Products and Systems

Complex products and systems (CoPS) are products, systems, services and infrastructure assets that are costly and require advanced technology and are known as capital goods. The technological complexity of CoPS is an important competitive advantage, for companies and even governments. As these products are customized, the development of them is considered as projects. In compare to common projects, the difference in the nature of the CoPS products has led to some differences in managing them. In this study, we are going to explore the differences in the CoPS projects and how they are managed by exploring the comprehensive CoPs literature review from the project management perspective. In the initial search, 84 papers were identified. After studying abstracts, the number of related articles was reduced to 22. After studying articles, we classified them and examined how to managed CoPS projects. According to the results, managing CoPS projects are diffrent from some aspects such as integration management, communication management, scope management, project planning and control, time and cost management, risk management and stakeholder management in compared to common projects. Organizations should consider these differences in managing CoPS projects. The results also indicate that the number of studies carried out on CoPS projects is not very high, especially in Iran. The most important identified gap research is the lack of applied studies in various industries, including communications, defense industries, and so on.