نوآوری‏ های حکیم سبزواری در ادلۀ اتحاد عاقل و معقول

از جمله نوآوری‌های فلسفی حکیم سبزواری سخنان او در مسئله اتحاد عاقل و معقول (اتحاد عالم و معلوم) است. یکی از این نوآوری‌ها ادله‌ای است که او به ابتکار خویش برای اثبات این نظریه اقامه کرده است. این مقاله به گزارش، تحلیل و بررسیِ استدلال‌های وی اختصاص دارد که بر اساس مقایسۀ موجود ذهنى با موجود خارجى، تجدّدات و تبدّلات ‌اخروی، عاقل‌بودن امور مجرّد، مشاهدۀ عقول عرْضی، مشتق و مبدا اشتقاق، مُفیض مُدرَکات‌بودنِ نفس، و یکی‌بودن وجود فى‏نفسۀ معقول و وجودش براى عاقل اقامه شده‌اند. این دلیل‌ها اگرچه خالی از اشکال‏هایی همچون مبتنی بودن بر مبناهای متعارض یا اختلافی نیستند، بی‌گمان در پیش‌برد این مسئله و تبیین بهتر نظریه اتحاد عاقل و معقول اثرگذار بوده‌اند