پژوهشی در شناخت ناپذیری ذات واجب‌الوجود درنظام فلسفی صدرالمتالهین

ضعف وجودی مدرِک و شدّت وجودی مدرَک، بزرگ‏ترین چالش در برابر امکان شناخت خداست. در نظام فلسفی صدرالمتالهین، این مسئله در دو حوزه شناخت حضوری و حصولی مطرح می‏شود. شناخت حضوری، شامل شناخت علت به معلول، شناخت شیء مجرد به ذات خود و شناخت معلول به علت می‏شود. دو قسم نخست از قبیل علم حضوری تفصیلی و قسم سوم از قبیل علم حضوری اجمالی است. در اندیشه صدرالمتالهین، علم حضوری موجودات به واجب تعالی از دو قسم اول نبوده، از قسم سوم است. ملاصدرا شناخت حصولی ماهوی خدا را محال و شناخت حصولی اجمالی غیرماهوی را ممکن می‏داند. دیدگاه صدرالمتالهین در کنار عمق و دقتش، برخی کاستی‏ها نیز دارد که در این نوشتار بدان پرداخته‏ایم.