برهان‌پذیری جمله‌های اخلاقی در دیدگاه شهید مطهری

فرااخلاق به مبادی تصوری و تصدیقی علم اخلاق می‌پردازد. یکی از بخش‌های فرااخلاق، مباحث منطقی است که عبارتند از مباحثی که به استنباط و استنتاج مفاهیم و گزاره‌های اخلاقی مربوط می‌شود؛ مانند بررسی نحوه ارتباط جمله‌های اخلاقی با یکدیگر و با جمله‌های غیراخلاقی. بنابراین، ‌برهان‌پذیری جمله‌های اخلاقی از منظر شهید مطهری در شمار مباحث منطقی فرااخلاق است و کمتر نوشته‌ای بدان پرداخته است. نویسنده در این مقاله برآن است تا برهان‌پذیری در جمله‌های اخلاقی را در دیدگاه شهید مطهری تبیین کند و بیان نماید که شهید مطهری به دنبال اثبات یقینی‌بودن جمله‌های اخلاقی بوده است. شهید مطهری برخلاف آنچه از تحلیل نظریه ایشان بیان می‌شود، دغدغه عقلی دانستن جمله‌‌های اخلاقی را داشته است و جمله‌های اخلاقی را بر جمله‌های نظری استوار می‌داند. ایشان در شرح اصول فلسفه و روش رئالیسم در شرح کلام علامه‌طباطبایی برای برهان‌ناپذیری جمله‌های اخلاقی دست‌کم پنج تبیین می‌آورد، ولی در تبیین نظریه خود در جاودانگی اصول اخلاقی و برخی کتب دیگر، آن پنج بیان را رد می‌کند و برخی جمله‌های اصلی اخلاقی را بدیهی عقل عملی و برهان‌پذیر می‌داند. ایشان افزون بر یقینی‌دانستن جمله‌های اخلاق از طریق عقل عملی، آنها را موید به عقل نظری می‌داند.

Demonstrability of moral statements in Martyr Mutahhari views

Meta-ethics deals with conceptual and confirmatory principles. In part, it deals with issues related to deduction of moral statements, such as the relation among moral statements and the relation between moral and non-moral statements. According to Martyr Mutahhari the fact that moral statements are demonstrable is among logical meta-ethical questions that are seldom treated. Explaining Mutahhari's opinion on the demonstrability of moral statements, the author says that Mutahhari intended to prove that moral statements produce certainty. Contrary to what appears from some analysis of his words, he intended to say that moral statements are rational. Albeit in his Methodology of Realism, he explains AllamaTabatabaei's words on the indemonstrability of moral statements in five ways, he however rejects all these five explanations in his Perpetuity of Moral Principles, considering some moral statements as self-evident truths of practical reason, which are, in turnendorsed by theoretical reason as well