تجلی عشق حقیقی در نفس ناطقه از منظر شهاب‌الدین سهروردی، با تاکید بر رساله مُونس العُشاق

شیخ شهاب‌الدین سهروردی بنیانگذار مکتب اشراقی نگاه ویژه‌ای به مقوله عشق دارد. از منظر او حکیم کسی است که هم متوغل در عقل و برهان و هم متوغل در عشق و عرفان باشد. شیخ در دو اثر خود بیش از سایر آثارش به مقوله عشق پرداخته است. در حکمت الاشراق در مبحث نور و رابطه انوار با یکدیگر عشق میان موجودات متعالی دیده می‌شود و در رساله عرفانی فلسفی حقیقةالعشق با بیان اشراقی و رمزی در 12 فصل به‌طور جداگانه به مبحث عشق پرداخته است.در این مقاله هدف آشنایی با حقیقت عشق در اندیشه شیخ، به‌ویژه از منظر مونس العشاق و چگونگی حلول عشق بر نفس بیان  شده است. در این راستا نفس باید مراحل چهارگانه که مقدمات عشق را فراهم می‌کند بشناسد (تطابق نفس با عشق، طهارت و تهذیب نفس، سعادت و لذت نفس، حکمت عبادت و نقش آن در تحصیل عشق حقیقی).با گذر از این ضروریات، نفس به طهارت و خلوص می‌رسد. آن‌گاه عشق در نفس متجلی خواهد شد که نور نفس ناطقه دیگر خود نبیند و ترک خود کند و با نورالانوار متحد شود و در حق فانی گردد.  نحوه تجلی عشق بستگی به درصد تناسب و تجانس نفس با حقیقت عشق و ادراک انطباق عشق با کمالات نفس دارد که البته این مهم صورت نمی‌پذیرد، مگر آنکه نفس بتواند غواسق را برطرف نماید و بستری مناسب برای عشق بسازد.

the manifestation of true love in the rational soul: shahāb al-dīn suhrawardī perspective, with emphasis on the treatise mūnis al-‘ushāq

shaykh shahāb al-dīn suhrawardī, the founder of the illuminationist school, holds a unique perspective on the concept of love. in his view, a sage (ḥakīm) is someone deeply immersed both in reason and argument, as well as in love and mysticism. suhrawardī has addressed the topic of love more extensively in two of his works. in ḥikmat al-ishrāq, love among transcendent beings can be seen in the discussion on light (nūr) and the relationship between lights. in the philosophical and mystical treatise ḥaqīqat al-‘ishq, he explores the topic of love in a symbolic and illuminationist manner across 12 separate chapters. this article aims to explore the essence of love in suhrawardī’s thought, with emphasis on the treatise mūnis al-‘ushāq, and to explain how love manifests in the soul. in this regard, the soul must understand the four stages that are the preliminaries to love: (1) the conformity of the soul with love, (2) the purification and refinement of the soul, (3) the happiness and pleasure of the soul, and (4) the wisdom of worship and its role in attaining true love. by passing through these essential stages, the soul reaches purity and sincerity. at this point, love will manifest in the soul such that the light of the rational soul will no longer see itself, will renounce itself, and will unite with the light of lights, ultimately annihilating itself in the truth. the manner in which love manifests depends on the degree of conformity and harmony of the soul with the essence of love and the understanding of the congruence of love with the soul’s perfections. however, this crucial process can only occur if the soul can dispel darknesses and create a suitable foundation for love.