تقریری نوین از نظریه تبیین علّی از کنش ارادی

فیلسوفان اسلامی انسان را در کنش‌های ارادی‌اش «فاعل بالقصد» می‌دانند که افعال بدنی را با انگیزه دست‌یابی به غایتی انجام می‌دهد و وجود ذهنی غایت، علت غایی کنش است. این پژوهش به ‌استناد منابع کتابخانه‌ای و با روش تحلیل و استدلال عقلی و درون‌نگری، مراحل و مبادی کنش ارادی را تبیین می‌کند. بنا بر این پژوهش، علت غایی کنش ارادی، وجود حبی غایت برای کنش‌گر است نه وجود ذهنی‌اش.مطلوب اصلی کنش‌گر در کنش ارادی، دست‌یابی به هدف مترتب بر آن است. اما چون هدف مزبور بدون انجام کنش تحقق نمی‌یابد، محبت به هدف به‌مثابه علت غایی موجب مطلوبیت فعل منتهی به آن و اقدام کنش‌گر به انجام آن می‌شود. غایت کنش نیز ممکن است مقدمه رسیدن به هدفی بالاتر باشد. در نتیجه مطلوبیتش تابع مطلوبیت غایت مترتب بر آن خواهد بود. در افعال ارادی مقاصد طولی متعددی وجود دارند که مطلوبیت هر هدف تابع مطلوبیت نتیجه مترتب بر آن است.به‌مقتضای امتناع تسلسل در علل حقیقی، سلسله علل غایی طولی یک کنش، یعنی محبت‌های طولی کنش‌گر به هر کنش و نتیجه مترتب بر آن باید به علت غایی نخستین منتهی شود. درون‌نگری کنش‌گر ارادی و استدلال عقلی نشان می‌دهند که این محبت اصیل، محبت کنش‌گر به خود و کمالات خود است

a new reading of the theory of causal explanation of voluntary action

islamic philosophers consider man as agent-by-intention in his voluntary actions, performing bodily acts with the motive of achieving an ultimate purpose. the mental existence of this purpose is seen as the final cause of the action. this study, based on library resources and using analytical, rational argumentation and introspection methods, elucidates the stages and principles of voluntary action. according to this research, the final cause of voluntary action is the agent’s love for the goal rather than its mental existence. the primary aim of the agent in voluntary action is to achieve the goal associated with it. however, since this goal cannot be realized without performing the action, the love for the goal, as the final cause, renders the action leading to it desirable and prompts the agent to undertake it. the goal of the action may also serve as a prelude to achieving a higher goal, and its desirability will be dependent on the desirability of the subsequent goal. in voluntary actions, there are multiple sequential purposes, and the desirability of each goal depends on the desirability of the resulting outcome. due to the impossibility of an infinite regress in real causes, the series of sequential final causes of an action, i.e., the agent’s sequential love for each action and its resulting outcome, must ultimately end at the first final cause. introspection of the voluntary agent and rational argumentation show that this fundamental love is the agent’s love for himself and his perfections.