نقد نظریه آلستون درباره انتساب حقیقی مفاهیم ذهنی و عملی به خدا از منظر مبانی ملاصدرا

سخن گفتن حقیقی درباره خداوند همواره یکی از چالش‌برانگیزترین بحث‌ها در تاریخ الهیات و فلسفه بوده است. گروهی منکر آن بوده و گروهی نیز معتقد به امکان سخن گفتن حقیقی درباره خداوند هستند. آلستون مطابق با نظریه کارکردگرایی سعی می‌کند امکان اسناد حقیقی مفاهیم ذهنی و عملی به خداوند را اثبات کند. وی اسناد مفاهیم ذهنی را متوقف بر اسناد مفاهیم عملی می‌داند و در مفاهیم عملی، از امکانِ ساختن مفاهیم عملی قابل اسناد به خدا که از مفاهیم عملی انسانی گرفته نشده‌اند، سخن می‌گوید و بدین نحو حمل مفاهیم ذهنی و عملی را بر خداوند اثبات می‌کند. وی در این باره دچار مشکل دور می‌شود و سعی در حل آن دارد. ما بیان خواهیم کرد که ملاصدرا اولاً امکان اسناد حقیقی مفاهیم ذهنی را متوقف بر اسناد مفاهیم عملی نمی‌داند و ثانیاً با استفاده از مبانی اشتراک معنوی و تشکیک، کمالات را به‌صورت حقیقی به خداوند اسناد می‌دهد. همچنین به نظر می‌رسد مشکلاتی که آلستون به آنها دچار شده است، طبق مبانی ملاصدرا قابل حل می‌باشند.

the true attribution of mental and practical concepts to god - a critique of alston’s perspective based on mullā ṣadrā’s principles

speaking truly about god has always been one of the most challenging discussions in the history of theology and philosophy. some deny this possibility, while others believe in the possibility of speaking truly about god. alston, in line with functionalism, attempts to prove the possibility of truly attributing mental and practical concepts to god. he considers the attribution of mental concepts dependent on the attribution of practical concepts. in the practical concepts, he speaks of the possibility of constructing practical concepts attributable to god that are not derived from human practical concepts. in this way, he tries to prove the ascription of both mental and practical concepts to god. however, he ends up with circular reasoning and attempts to resolve it. this paper establishes that, firstly, mullā ṣadrā does not consider the possibility of truly attributing mental concepts dependent on the attribution of practical concepts. secondly, using the principles of univocality and gradation, he truly attributes perfections to god. it also seems that the problems faced by alston can be resolved based on the principles of mullā ṣadrā.