«بررسی انتقادی دین اسطوره‌ای و پیامدهای آن از منظر هراری»

هراری اندیشمندی اسرائیلی است که در تحلیل خود از تاریخ، آینده و چالش‌های انسان، بارها از ماهیت ادیان و تاثیرات آن در حیات بشر سخن به‌میان آورده است. او با ارائه تقسیمی سه‌گانه از حقایق هستی، دین و در راس آن خداوند را در حد یک ماهیت اسطوره‌ای و ذهنیتِ مشترک تنزل داده است. از نگاه او، واقعیتِ خیالی دین کارکردها و مخاطراتی را در زندگی بشر پدید آورده است که باید نسبت به آنها هوشیار بود. او تذکر می‌دهد که دینِ افسانه‌ای علی‌رغم کارکردهای انکارنشدنی خود، در هر صورت پدیده‌‌‌ای خیالی است  و در صورت اصالت یافتنِ باورهای آن، می‌تواند عاملی برای انحراف مسیر زندگی بشر و ترویج خشونت گردد. در این نوشتار، ضمن ارائه تصویری منسجم از نظریات پراکنده هراری در مورد دین و پیامدهای مختلف آن، به بررسی و نقد  آنها مبادرت شده است. رویکرد غالب مباحث، عقلی و فلسفی است و در مواردی نیز به تناسب ادعاهایِ هراری، از مباحث تاریخی و درون‌دینی سخن به میان آمده است تا براساس آنها، صحت و سقم ادعاها و تحلیل‌هایِ هراری، در بوته نقد قرار گیرد. بر این اساس نشان داده شده است که خلط بین مقام اثبات و ثبوت در تبیین واقعیت‌های بین الاذهانی و عدم تمایز بین دینِ حق و دین محقق، از اصلی‌ترین لغزشگاه‌های هراری بوده است.

critical examination of harari’s perspective on religion as a myth and its consequences

yuval noah harari is an israeli thinker who, in his analysis of history, the future and human challenges, has frequently discussed the nature of religions and their impact on human life. he has presented the existential realities, religion, and above all, god, into three divisions and devalued them to the mythical nature and collective imagination. from his viewpoint, the imagined reality of religion has applications in human life as well as risks that must be approached with vigilance. he points out that despite its undeniable applications, fictional religion is ultimately an imagined phenomenon and can, if its beliefs are embraced as genuine, become a catalyst for human deviation and the promotion of violence. in this paper, we provide a coherent overview of harari’s scattered theories concerning religion and its various consequences, and proceed to critically examine and critique them. the rational and philosophical approach is mostly taken into consideration, with instances where historical discourses and discussions within religion are integrated as per harari’s claims to subject his assertions and analyses to critical evaluation. it is demonstrated that the confusion between the position of reality as it is and the position of something for us in explaining intersubjective realities, and the failure to distinguish between true religion and existing religion, have been some of harari’s main misapprehensions.