بررسی ادله تجرد علم به‌مثابه مانعی برای اثبات شعور همگانی موجودات در حکمت متعالیه

یکی از حقایقی که ذهن بسیاری از اندیشمندان را به خود مشغول کرده، شعور همگانی موجودات است؛ موضوعی که ظواهر آیات قرآن کریم و روایات فراوان گواه آن است. حکمت متعالیه گام‌های ارزنده‌ای در مقام تبیین سریان ادراک در همه موجودات برداشته است. اما ادله تجرد علم همواره به‌عنوان مانعی جدی برای اثبات این ادعا مطرح بوده است. نگارنده در این مقاله می‌کوشد با به‌کارگیری روش توصیفی تحلیلی و با رویکردی انتقادی، عدم مانعیت ادله مزبور برای اثبات سریان ادراک در هستی را نشان دهد و این حقیقت را در مقام اثبات یک گام جلو ببرد. براساس نتایج به‌دست آمده، هیچ‌یک از ادله تجرد علم بر اشتراط تجرد در مطلق علم دلالت ندارد و نمی‌تواند مانعی حقیقی برای پذیرش شعور همگانی موجودات باشد. با از میان برداشتن موانع عقلیِ پذیرش ادعای مزبور می‌توان حتی در صورت ناکافی بودن ادله عقلیِ اثبات شعور همگانی موجودات به آن‌دسته از ادله نقلی استناد کرد که بر سریان ادراک در موجودات دلالت دارند.

.the incorporeality of knowledge as an obstacle for general perception for all beings in transcendent philosophy (an examination of the arguments)

as one true issue documented by the verses of the qur’an and many traditions, general perception of all beings has called the attention of muslim intellectuals.  transcendent philosophy has taken valuable steps in the course of explanation of the presence of perception in all beings; however, the arguments for incorporeality of knowledge has proven a serious obstacle to the demonstration of such a claim.having adopted a critical approach and a descriptive-analytic method, the authors went to show that those arguments fail to prove an obstacle to the claim. as per the findings, those arguments fail to prove that all kinds of knowledge are conditioned by incorporeality and thus they cannot be an obstacle to the general perception in all beings. when such rational obstacles are gone, we can resort to the revealed arguments for the general perception in all beings, although rational arguments for the claim are insufficient.