تحلیلی از اصل عدم ‌تفاوت در فلسفه احتمال با تاکید بر دیدگاه شهید صدر و جان مِیْنارد کینز

طرف‌داران نظریه منطقی احتمال، به اشکالات منتقدان اصل عدم تفاوت پاسخ گفته‌اند. جان مینارد کینز و شهید محمدباقر صدر دو چهره شاخص این عرصه‌اند. مساله اصلی در این مقاله، بررسی تطبیقی و نقد دیدگاه‌ ایشان در این موضوع است. هدف از این تحقیق، زمینه‌سازی برای ورود اندیشمندان معاصر اسلامی به نظریه‌پردازی در این خصوص در بستر گفت‌وگو با صاحب‌نظران جهانی است. روش تحقیق در این مقاله از حیث گردآوری مدارک، «کتابخانه‌ای» و ازلحاظ ماهیت روش، تجزیه و تحلیل کیفی، «عقلی برهانی» است. در نتیجه تحقیق روشن شد که اصل بدیهی اول شهید صدر در تبیین نظریه احتمال، درواقع همان اصل عدم تفاوت کینز است و هر دو اندیشمند از راهبرد ایجاد تقسیمات فرعی تلاش کرده‌اند شبهات اصلی آن را پاسخ دهند. عمده یا تمام تناقضات ادعایی، به‌خاطر ابهام در خود مساله احتمالاتی مورد نظر و یا تطبیقِ اشتباه پیش‌آمده است. نتیجه اینکه نظریه احتمال شهید صدر حاوی ظرفیت‌های بزرگی برای رویارویی با چالش‌های نو در این خصوص است. 

an analysis of the principle of indifference in the philosophy of probability in the light of shahid sadr and john maynard keynes’ views

advocates of logical theory of probability have answered the objections raised against the principle of indifference by the critics. john maynard keynes[1] and shahid sadr are two celebrated characters in this field. in this paper, the main issue is to comparatively study and criticize their views. our aim is to pave the way for contemporary muslim intellectuals to theorize in the field in the course of their dialogue with globally-known people of ideas. the method adopted is library-reference for collection of data and intellectual analysis and synthesis for the content.the result demonstrates that sahid sadr’s first self-evident principle in the explanation of probability theory is indeed the same as keynes’ principle of indifference; both of them tried to clear main doubts through a strategy of subdivision. the majority or all the so-called contradictions have happened due to the ambiguity in the very issue of probability or in the improper application. in a nutshell, shahid sadr’s theory of probability has large capacities to deal with new challenges in this field. [1]- a british intelligent and prominent economist who founded the logical theory of probability in economy (1946-1883).