بررسی انتقادی چالش معرفت‌شناختی داده تجربی از منظر معرفت‎شناسی اسلامی

داده تجربی در معرفت‎شناسی معاصر، به محتوای بی‎واسطه ادراک حسی اشاره دارد که توسط ضمیر اول شخص و در زمان حال از آن گزارشی داده می‎شود. مهم‎ترین مساله در رابطه با آن، بحث از توان توجیه‎گری این محتواست. توان توجیه‎گری داده‎ تجربی با قیاس ذو حدین، به چالش کشیده می‌شود که امر را دائرمدار مفهومی و یا غیر مفهومی بودن آن می‎کند. در این مقاله، نخست استدلال شده است که بخشی از این نزاع ناشی از ابهام در کاربرد اصطلاح مفهوم است که معنا و جایگاه هستی‎شناختی روشن و مورد اتفاقی ندارد. سپس با تکیه بر مبانی معرفتی مکتب فلسفی صدرایی، استدلال شده است که محتوای غیر مفهومی داده تجربی پیش شرط لازم برای تحقق و ایفای نقش معرفتی مفاهیم است. ازآنجاکه این محتوای غیر مفهومی، معرفتی حضوری است که غیر از معرفت مفهومی است دیدگاهی که به‌دست می‌آید، نمونه‌ای از نامفهوم‌گرایی خواهد بود. در این دیدگاه برای رها شدن از شک افراطی و دفاع ازعقلانیت دانش تجربی، به تعریفی درون‌گرایانه از توجیه تمسک شده است که در آن داده تجربی نقشی اساسی در حکایت‌گری از جهان خارج دارد. در انتها بیان می‎شود که چنین شناختی با اینکه مطلق و کامل نیست، اما با جهل مطلق نسبت به جهان خارج نیز فاصله دارد و گرفتار خودتنهاانگاری نیست.

a critical study of cognitive challenge of sense-data in the light of islamic epistemology

in contemporary epistemology, sense-data signify direct sense-perception reported by the first person singular and in the present time. the most important issue about it is whether one can justify its content. the justification for sense-data is challenged by a dilemma that makes the issue spin over whether it is conceptual or none-conceptual.in their paper, the authors have first demonstrated that some part of the dispute comes from the ambiguity of the application of the term and that its ontological position is not clear nor is it agreed upon. then, relying on epistemological principles of mulla sara’s philosophy, they have argued that the none-conceptualized contents of sense-data are the necessary prerequisite for the realization and fulfilment of the cognitive role of concepts. since this content is not conceptualized and is thus presential knowledge -other than conceptual knowledge-, the outcome view would be an instance of none-conceptualism. in this view and in order to come free from strong skepticism and to defend rationality of empirical knowledge, we have resorted to an introspective definition of justification in which sense-data play a major role in representing the outside world. in the end, we have shown that such imperfect knowledge is far from absolute ignorance as to the world outside and from solipsism.