بازخوانی ابعاد معرفت شناختی نظریه جهان تصویر در اندیشه ویتگنشتاین متاخر

مفهوم جهان تصویر، از آموزه‌های اصلی در نظریه ویتگنشتاین متاخر است. بر پایه این دیدگاه، هر انسانی به‌واسطه حضور در بازی زبانی، از چارچوبی ذهنی برخوردار می‌شود که بر شیوه نگرش او به جهان و معرفت سایه انداخته و عقلانیت و ارزیابی‌های او از صدق و کذب را راهبری می‌کند. جهان تصویر، از بستر اجتماع و فرهنگ و نیز نوع انتخاب‌های عملی افراد به‌وجود می‌آید. هدف از این مقاله آن است که مبانی و نتایج معرفت‌شناختی این نظریه را واکاوی کند و نشان می‌دهد نتیجه این نظریه، نفی فرامعیار در معرفت خواهد بود. همچنین با پذیرش این دیدگاه نمی‌توان از واقع‌گرایی معرفت‌شناختی دفاع کرد. نظریه جهان تصویر، زمینه را برای رشد معرفت‌شناسی اجتماعی تسهیل کرد. با تمام تلاش‌های ویتگنشتاین برای تبیین جهان تصویر، این نظریه از چند آسیب رنج می‌برد؛ یکی اینکه این دیدگاه خودمتناقض است. دیگر اینکه تحلیل‌های ویتگنشتاین برای اثبات تاثیر اجتماع در پیدایش جهان تصویر تام نیست و بسیاری از فروض از نظر او پنهان مانده است. همچنین در این نظریه میان زبان و مفهوم خلط شده و رابطه عمل و باور به‌دقت تصویر نشده است. تحلیل ویتگنشتاین از غیراختیاری بودن باور نیز ناتمام است. این دیدگاه به نسبیت معرفت‌شناختی منتهی می‌شود. این مقاله با روش توصیفی تحلیلی سامان یافته است.

A Review of Epistemological Aspects of Wittgenstein’s Worldpicture Theory

The worldpicture concept is one main doctrine of Wittgenstein’s later philosophy. As per this view, due to his participation in the language games, every individual develops some mental framework whose shadow is cast over his approach to the world and epistemology directing his reason and truefalse evaluations. The worldpicture concept comes from the ground of society and culture and from one’s practical kind of choices. In this essay, the author aims to make an inquiry into the foundations and outputs of the epistemology of theory and to show that its result is the negation of metastandard in epistemology. By this theory, one fails to defend epistemological realism. The worldpicture theory made the ground for the progress of social epistemology. Despite Wittgenstein’s efforts to explain it, the theory suffers from several disadvantages: first is that it is selfcontradicting. Second is that Wittgenstein’s analyses to prove the role of society in the formation of worldpicture concept is imperfect for he failed to take into consideration many other options. Furthermore, in his theory, Wittgenstein has confused language and concept thus failed to precisely illustrate the relation between practice and belief. His analysis that belief is involuntary is not sound; it leads to epistemological relativism. The method adopted here is descriptiveanalytic.