بررسی آراء علامه طباطبایی در زمینه جامعه‌شناسی دین با تاکید بر المیزان

پرسش اصلی این پژوهش این است که «علامه طباطبایی به‌ویژه در تفسیر المیزان چه مطالبی مرتبط با جامعه‌شناسی دین بیان کرده است؟» نویسنده در این تحقیق تلاش کرده است با استفاده از روش تحلیلی استنباطی و با تمرکز بر آثار علامه طباطبایی، ابتدا مراحل مختلفی که دین از مرحله صدور از اراده تشریعی خداوند تا مرحله ظهور و بروز در حیات اجتماعی انسان طی می‌کند را بازگو نموده و سپس به بررسی ابعاد مختلف دین که مورد توجّه جامعه‌شناسان دین قرار گرفته بپردازد و دیدگاه علامه طباطبایی را با تاکید بر تفسیر المیزان استخراج نماید. براساس یافته‌های این تحقیق، علامه طباطبایی در مقام تعریف دین، تعریفی معرفت‌شناختی از دین ارائه می‌دهد. همچنین از نظر علامه طباطبایی تلاش‌های صورت‌گرفته از سوی برخی نویسندگان در راستای تفسیر مادی‌گرایانه از چیستی دین، صحیح به نظر نمی‌رسد.علامه طباطبایی ضمن آنکه ریشه دین را در عالم وراء طبیعت می‌داند، برای دین در صحنه زندگی اجتماعی کارکردهایی را قائل است که از جمله آنها می‌توان به تنظیم حیات اجتماعی و مقابله با انحرافات اشاره کرد.

Allamah Tabatabaii on Sociology of Religion in the Light of alMizan

The main question of this paper is what Allamah Tabatabaii particularly in his alMizan says on sociology of religion. Having adopted an analyticaldeductive method in his effort, the author has first tried to introduce religion from its early source i.e. from the divine will of law to its development in social life, and then to study different facets of religion came to the attention of sociologists coming up with Allamah’s views particularly in the light of his alMizan. According to the findings, Allamah’s definition of religion is epistemological. He also holds that materialistic definitions of religion suggested by some scholars do not seem correct. Having regarded the origin of religion from the supernatural  world, Allamah Tabatabaii holds some functions in the area of social life; mention can be made to the “management of social life and treating deviations”.