تاثیر دین بر فرآیند تولید علوم انسانی از دیدگاه علامه مصباح یزدی

تحقیق حاضر مبتنی بر دو پیش‌فرض است؛ یکی اینکه علوم من‌جمله علوم انسانی نظام‌مند و سیستمی‌اند و دیگر اینکه تاثیرگذاری دین بر علم را باید در ناحیه فلسفه‌ علم جست‌وجو کرد. این تحقیق در صدد است رابطه علم و دین از نگاه علامه مصباح را با روش توصیفی تحلیلی و با رویکرد فرآیندمحور مورد بررسی قرار دهد. نظام علم و عناصر و مولفه‌‌های اساسی آن به‌ عنصر متاثر در یک سو، و مبانی دین‌شناسانه‌ علامه مصباح نسبت به قلمرو و اهداف دین در حیات انسانی به‌عنوان عامل موثر در سوی دیگر این رابطه قرار دارد. با بررسی رابطه‌ میان آن دو به این نتیجه می‌رسیم که موضوع علوم انسانی با توجه به رابطه‌ تنگاتنگ آن با اهداف دین و در سایه‌ اعتبار معرفتی گزاره‌‌های نقلی دینی مورد بازنگری واقع می‌شود.تغییر موضوع، تغییر در ساختار مسائل و قضایای علوم انسانی را به‌دنبال دارد. ارتباط موضوع‌شناسی و روش‌شناسی و همین‌طور پیچیدگی موضوع علوم انسانی باعث نیازمندی نظام علوم انسانی به گزاره‌‌های نقلی در کنار منابع غیر نقلی و تاثیرپذیری از آنها خواهد شد. همچنین با توجه به تاثیرگذاری دین بر غایات علم، گزاره‌‌های دستوری به‌عنوان جزئی از علوم انسانی تحت تاثیر قرار می‌گیرند.

The Impact of Religion on the Process of Producing Humanities in the Light of Allamah Misbah Yazdi’s View

This research is based on two presuppositions: first is that disciplines of knowledge including humanities are organized and systematic and second is that we ought to seek for the impact of religion on science in the philosophy of science. Having adopted a descriptiveanalytic method, this essay goes to study the relation between science and religion in the light of Allamah Misbah’s view and through a processcentered approach. The scheme of knowledge and its main constituents as a passive element stands on one side, and Allamah Misbah’s theological principles concerning the scope and aims of religion as an active element in man’s life stand on another. The study of the two sides leads to the conclusion that the subject matter of humanities due to their close ties with the aims of religion and in the light of cognitive value of narrated propositions of religion is to be revised. Any change in the subjectmatter entails a modification in the structure of issues and propositions of humanities. The tie between subjectology and methodology and the perplexity of the subjectmatter of humanities gave rise to the need of the scheme of humanities for revealed traditions along with nonerevealed resources and their influence on it. Moreover, viewing the impact of religion on the goals of knowledge, normative propositions as a part of humanities come under influence, too.