بررسی اشکالات مطرح شده بر تبیین صدرائی قاعده «النفس فی وحدتها کل القوی»

قاعده «وحدت نفس و قوا» یا «النفس فی وحدتها کل القوی» از بنیادهای اساسی نفس‌شناسی حکمت متعالیه است و ثمرات و کارکردهای آن در هستی‌شناسی و خداشناسی نیز قابل پیگیری می‌باشد. این قاعده که به منظور تبیین چگونگی تحقق قوای متعدد به وجود واحد نفس ارائه شده، همواره مورد نقد و بررسی‌های فراوان قرار گرفته است. بعضی فیلسوفان زمانه ما نیز با نگاه انتقادی‌ای که به آن داشته‌اند، توان اثباتی آن را محدود پنداشته‌اند، یا اساسا آن را فاقد کارآیی خوانده‌اند و یا اینکه ادله آن را مخدوش دیده‌اند. امکان استفاده حداکثری از این قاعده، در گرو پاسخ به این اشکالات و دور بودن آن از تیغ نقدهای ایشان است. در این مقاله به‌منظور تبیین سخن نهایی ملاصدرا در خصوص «وحدت نفس و قوا» و بررسی ورود یا عدم ورود اشکالات به آن، با روشی توصیفی تحلیلی، مهم‌ترین اشکالات مطرح شده بر قاعده را به‌خصوص با تاکید بر انتقادات آیت‌الله علامه مصباح یزدی1 و آیت‌الله فیاضی (دام ظله) بررسی کرده‌ایم و به این نتیجه رسیده‌ایم که با استفاده از بیانات ملاصدرا در آثار گوناگون خود و با توجه به سیری از بحث که ارائه می‌دهد و با تفکیک میان سخن نهایی و متوسط او، پاسخ اکثر اشکالات به‌دست می‌آید

The Examination of Objections Leveled at Sadra’s Account of the Rule “The Soul in Its Unity is identical with All Faculties”

The rule “the union of the soul and its faculties” or “the soul in its unity is identical with all faculties” is one of the fundamental bases of the study of soul in transcendent theosophy whose functions and outcomes are to be sought in ontology and theology. This rule being proposed to explain the multiplicity of faculties in one single soul came under many criticisms and objections. Some contemporary philosophers who looked at it critically hold that they can hardly prove it or it hardly works or its forarguments fail. The possible maximum use of this rule owes to the answer to those objections rescuing it from piercing criticisms. In his article, the author has studied the foremost objections against the rule –particularly those of Ayatullah Misbah and of Ayatullah Fayyazi in order to come up with Mulla Sadra’s final word about the rule. He has adopted the descriptiveanalytic method. The conclusion is that through Mulla Sadr’s words in his many works, his account of the chronology of the issue, and separating his earlier words from the final one, one can offer the answer to the most of those objections.