تاملی بر «حکمت عرشی» در متون روایی

پژوهش پیش‌رو در پی تبیین این مساله است که «آیا گشودگی حکمت عرشی و معارف قدسی، اختصاص به ره‌آوردهای وحیانی با طریقیت پیامبری دارد یا حقیقتی پایدار برای زمان‌های مختلف است»؟ رویکرد هستی‌شناختی و معرفت‌شناختی احادیث در این خصوص، به مقتضای فیاض بودن خداوند، بر چنین گشودگی و ارتباطی به‌سان حقیقتی مستمر و جاودانه تاکید دارد. ازاین‌رو، جریان حکمت عرشی امری مستمر بوده و تنها شرط آن قابلیتی است که حاصل مجاهدت در طریق بندگی خالصانه خداوند است. براساس مبانی شیعیان مسلمان، همان‌گونه که آفرینش و رزاقیت الهی انقطاع‌ناپذیر است، ارتباط اولیاء الهی با خداوند و به‌تبع آن، نزول حکمت عرشی بر جانشان نیز امری پایدار می‌باشد. ضرورت بررسی این مساله ازآن‌روست که بازخوانی و ژرف‌نگری در متون روایی از این منظر، افق‌های تازه‌ای را می‌گشاید و منظومه معرفت دینی را غنای بیشتری می‌بخشد و تحلیل دیگری از خاتمیت پیامبری و نیز پایداری ارتباط با خداوند و اخذ نظام معرفتی ویژه را ارائه می‌دهد. اولیاء الهی با تهذیب نفس در پرتو هدایت الهی و با بسطِ جانشان، به مقام قرب حق رسیده و این توفیق را دارند که مستقیم و یا از طریق ملک قدسی به مخزن علم الهی راه یابند. ره‌آورد این اتصال، حکمت عرشی است. چنین حکمتی نه‌تنها خارج از چارچوب قرآن و احادیث نیست، بلکه تفسیر شریعت نیز محسوب می‌گردد .

An Inquiry into alHikmat al’Arshiyya in the Light of Traditions

In what follows, the author has gone to deal with whether alHikmat al’Arshiyya (the wisdom of the Throne) and divine knowledge are merely open to revealed achievements through prophets or as an enduring truth is valid for all different times.     Due to God’s allemanation, the ontological and epistemological approaches of the related traditions highlight the openness of such enduring truth for good. Accordingly, the flow of such wisdom of the Throne endures for good, though the only requirement to receive is one’s determined struggle in the course of sincere devotion to God. According to the Shi’ite Principles, as the everrenewed creation and God’s ceaseless allsustenance which do not stop, the connection of His saints and the shower of divine wisdom on their mind do not come to an end, too.     The necessity to deal with this issue woes to the fact that reviewing and fathoming out the meaning of traditions will open new horizons, enrich the system of religious cognition, and offer a novel analysis of that holy Muhammad is the last prophet and that the communication with God is still promising. Having purified their Souls in the light of divine guidance, the saints of God go to develop their spirits in the station of proximity to God; they may thus have the opportunity to share the divine knowledge directly or through a holy angel. The gift of such communication is wisdom of the Throne. Not only such wisdom falls within the frame of the Qur’an and traditions, but also is reckoned as the interpretation of Shari’a.