اصول زیبایی در فلسفۀ ابن‏ سینا

ابن‏ سینا برای زیبایی قائل به اصولی است که بدون در نظر گرفتن آنها زیبایی قابل تعریف نبوده و امر زیبا تحقق پیدا نمی‏کند. با تبیین این اصول، معیارهای زیبایی از سوی بوعلی مشخص شده و می‌توان ذیل این عناوین به خلق اثر هنری و قضاوت درباره آنها پرداخت. با توجه به این مهم، ما در این مقاله قصد داریم با تحقیق در برخی رویکردهای متافیزیکی و معرفت‏شناختی، به «موازین، قواعد یا اصول زیبایی» در اندیشه ابن‏سینا دست یابیم. بدین‌منظور نشان خواهیم داد که زیبایی برای بوعلی دارای برخی مشخصات هستی‏شناختی است که در صورت فقدان این مشخصات، صحبت از امر زیبا نزد او منتفی است. همچنین، زیبایی را با رعایت برخی موازین معرفتی می‏توان به وجود آورده و البته در مواجهه مخاطب با اثر، آن را دریافت. خصوصیات ماهیتی زیبایی بیانگر غایت بودن آن است و همین مسئله امر زیبا را دارای کارکرد تربیتی نیز می‏کند.

Avicenna on the Principles of Aesthetics

Avicenna has held some principles for aesthetics without the consideration of which beauty could not be defined nor might the beautiful come into being. Through the explanation of those principles, one may determine the criteria of aesthetics in Avicenna’s view in order to create works of art and to judge about them.     In his essay, the author intends to study some metaphysical and epistemological approaches to aesthetics in order to get Avicenna’s “scales, rules and principles of aesthetics”. Thus he has shown that for Avicenna beauty has some ontological characteristics without which he cannot speak of the beautiful. One may also create a beauty through some epistemological rules, though in one’s encounter with the work of art. The characteristics of the nature of beauty suggest that it can be an aim, too. This issue renders the beautiful some educational function.