تبیین و بررسی نظریه اخلاق باور با تاکید بر آموزه‌های قرآنی

«ویلیام کلیفورد» نظریه‌ای را با نام «اخلاقِ باور» مطرح کرد و در ضمن آن مدعی شد که هر کس باوری را بدون قرینه و شاهد بپذیرد، مرتکب خطای اخلاقی شده است. او در این نظریه، دین‌داران را متهم به بی‌اخلاقی کرده و انتخاب آنها را بدون قرینه و شاهد و در نتیجه، غیرآگاهانه دانسته است. دیدگاه او با انتقادات مختلفی از سوی اندیشمندان مختلف، از جمله «ویلیام جیمز» مواجه شد. بی‌دلیل بودن، تعمیم نابه‌جا و افراطی، عدم توجه به ابعاد مختلف انسان و ... از جمله مهمترین اشکالات وارده به این نظریه هستند. در این مقاله، دیدگاه کلیفورد را پس از تبیین و بررسی فلسفی، با آموزه‌های قرآنی مقایسه کرده‌ایم و توضیح داده‌ایم که اگر ایمان در یک مکتب یا از سوی یک شخص مبتنی بر فهم و استدلال باشد چنان‌که در مکتب اسلام و از سوی بسیاری از مسلمانان چنین است ادعای کلیفورد نادرست خواهد بود. به عبارت دیگر، حتی اگر بعضی عقایدِ برخی دین‌داران از مصادیق ادعای کلیفورد باشند و بی‌اخلاقی تلقی شوند، ایمان و عقاید بسیاری از مسلمانان مبتنی بر شواهد و ادله محکم و متقن هستند و اخلاقی به‌شمار می‌روند.

The Examination of the Ethics of Belief highlighting the Qur’anic Doctrines

In his theory of "the Ethics of Belief", William K. Clifford has gone to hold that anyone who believes something without enough supporting evidence has committed a moral fault. In this theory, Clifford has leveled the accusation of immorality against the religious people for their choice is not supported by enough evidence thus unknowingly. His theory came under various criticisms by many thinkers such as William James. The main objections leveled at this theory are: that it is not wellfounded, that it is unduly and excessively generalized, that it has failed to consider all dimensions of human character, and the like.     In what follows, the authors have first explained and studied Clifford’s theory, and then compared it to the teachings of the Qur’an. They have clarified that if the faith in a school or in a person is based on reasoning and understanding as it is so in Islam and with many Muslims, then Clifford theory will not be correct. Granted, as it were, Clifford’s claim applied on some beliefs of some religious people considered thus immoral, the faith and doctrines of many Muslims rest on enough and strong evidence and reasoning, so they are morally right