تحلیل و بررسی معیار ارزش در اخلاق ارسطویی

دیدگاه اخلاقی ارسطو همواره یکی از مهمترین و پرنفوذترین دیدگاه‌ها در فلسفه اخلاق به‌شمار می‌رود. به همین دلیل، فلاسفه اخلاق تفاسیر متعددی از دیدگاه وی را ارائه نموده‌اند که صحت و سقم این تفاسیر را تنها با مراجعه به کتب اخلاقی ارسطو می‌توان تشخیص داد. یکی از مهمترین مسائل در فلسفه اخلاق ارسطو، بحث ماهیت معیار ارزش اخلاقی است. از عبارات ارسطو، معیارهای گوناگونی برداشت شده و یا قابل برداشت است. تحلیل و بررسی جایگاه هر یک از این معیارها موضوع پژوهش حاضر را تشکیل می‌دهد. در نوشتار حاضر سعی شده تا با تحلیل سخنان ارسطو، معیار ارزش اخلاقی از منظر وی استخراج شده و مورد بررسی قرار گیرد. نتایج تحقیق به تفکیک میان معیار ثبوتی و اثباتی منتهی شده است. معیار ارسطو در مقام ثبوت تشبه به خدایان، تامل نظری و فعالیت عقلانی است و معیار وی در مقام اثبات قاعده حد وسط و توجه به فاعل اخلاقی است. مهمترین نقدها بر معیارهای مذکور نیز عبارتند از: ابهام معیار ثبوتی، ناکافی بودن معیار عقلانیت، ناسازگاری با مبانی اخلاق اسلامی، فاصله داشتن با فضایل دینی، موجه نبودن معیار حد وسط و نیز موجه نبودن معیار فاعل اخلاقی.

Analizing and Inquiry in Criteria of Value in Nicomachean Ethics

Aristotle’s view on ethics has always been one of the most influential one in the philosophy of ethics. For that reason, philosophers of ethics have proposed different accounts of his view whose correct or incorrect interpretations might only be decided by the reference to Aristotle’s works of ethics. Different criteria are or might be inferred from Aristotle’s phrases. The examination of those criteria is the subject matter of this research.    In what follows, the authors has deduced and studied Aristotle’s preferred criteria for the ethical value through the analysis of his words. The findings lead us to two separate positions of the issue: 1 of something being there, and 2 of demonstrating the same thing. Aristotle’s criterion in the position of its being there is the assimilation to gods, theoretical contemplation and rational activity. His criterion in the position of demonstration is the golden mean between two extremes and the consideration of moral agent, as well.    The most serious criticisms of the above criteria are: an ambiguity in the criterion of the position of its being there, inadequate criterion of rational, that those criteria do not match with the Islamic principles of ethics, that they might go far from religious virtues, that the golden mean criterion might not be valid, and that moral agent as a criterion might not be valid, either.