تناسب معنایی مفهوم ذهنی و محکی عنه

موضوع این جستار، تناسب معنایی مفهوم ذهنی و محکیٌ عنه آن است. پرسشی که طرح می‏شود این است که: آیا بین مفهوم ذهنی و منشا انتزاع و مطابق خارجی آن مناسبت وجود دارد؟ در پاسخ، این فرضیه به اثبات می‌رسد که هر مفهوم ذهنی با منشا انتزاع خود مناسبت دارد. روش پژوهش حاضر، توصیفی تحلیلی با تامل و تحلیل مفهومی است. بحث از نسبت مفهوم ذهنی با منشا انتزاع آن، از مباحث مبنایی به‌ شمار می‌رود که نتیجه آن در برخی مسائل فلسفی اثرگذار است. مهم‌ترین نتایج پژوهش حاضر عبارت‏اند از: 1. هر مفهوم با محکیٌ عنه و مطابق عینی و ذهنی آن، مناسبت دارد. 2. انطباق مفهوم ماهوی بر مصداق در نظام فلسفی حکمت متعالیه، بر اساس نشآت وجود، تطابق عوالم و وحدت ماهوی حقایق وجودی است. 3. معقول ثانی منطقی بر مبنای وجود ثابت و مثبتٌ له در ظرف اتصاف و عروض، یعنی ذهن و نیز وجود رابطی در ذهن، دارای مابازاء مسانخ و مناسب ذهنی است. 4. بر مبنای نظریه صدرالمتالهین، معقول‌های فلسفی، دارای مابازاء و محکیٌ عنه مسانخ با مفهوم هستند که از آن حکایت می‌کنند و بر آن منطبق می‌شوند.