بررسی هیدروکربن‌های آروماتیک چندحلقه‌ای در رسوبات و بافت توتیای echinometra mathaeiدر سواحل شمال خلیج فارس، استان بوشهر

خلیج فارس دریایی داخلی و نیمه بسته با شرایط بوم‌شناختی خاص است و میزان آلودگی نفتی در آن بیش از متوسط سطح جهانی مورد قبول محیط زیست دریایی است. خارپوستان به دلیل کفزی بودن، بیشتر در معرض آلودگی رسوبات هستند. این مطالعه در مناطق جزرومدی سواحل استان بوشهر شامل ساحل شغاب، اولی، شیرینو، نای‌بند، اسکله t و شمال جزیره خارک انجام شد تا میزان تجمع آلودگی در رسوب و بافت توتیای echinometra mathaei تعیین شود. نمونه‌برداری در دو فصل سرد و گرم (1394-1393) صورت پذیرفت. در آزمایشگاه، میزان و نوع هیدروکربن‌های آروماتیک چندحلقه‌ای (pah) با روش کروماتوگرافی و gc-ms بررسی شد. بیشترین غلظت ترکیبات pah رسوبات در اسکله t خارک مربوط به نفتالین (913.7 نانوگرم در گرم وزن خشک) در فصل سرد و بیشترین غلظت ترکیبات pah بافت در اسکله t خارک مربوط به فنانترین (371.5 نانوگرم در گرم وزن خشک) در فصل گرم اندازه‌گیری شد. هیچ اختلاف معنی‌داری بین میزان pah رسوبات و بافت‌ها مشاهده نشد (0.05p>). روند تجمع pah در رسوبات و بافت‌ها افزایشی بود. میزان pah رسوبات در تمامی مناطق مطالعه حاضر (3059-441 نانوگرم در گرم) بالاتر از استانداردهای جهانی تعیین شده در رسوبات (197 میکروگرم در کیلوگرم) بود که نشان از آلودگی بیشتر مناطق بررسی شده است. مقایسه تجمع آلودگی در بافت توتیا با دیگر آبزیان حاکی میزان بالاتر pahها در بافت‌های گونه‌های کفزی است. این مهم، ناشی از محل زندگی و نوع تغذیه این موجودات است و نشان از اهمیت این گونه و بررسی آن در زمینه‌های سم‌شناسی زیست‌محیطی دارد.

investigation of polycyclic aromatic hydrocarbons in sediments and the tissue of the sea urchin echinometra mathaei along the northern coasts of the persian gulf, bushehr province

the persian gulf is a semi-closed inland sea with specific ecological conditions, and the level of oil pollution in it exceeds the global average acceptable for the marine environment. echinoderms, due to their benthic nature, are more exposed to sediment pollution. this study was conducted in the intertidal zones of bushehr province, including the shores of shaghab, owli, shirino, nay-band, the t-pier and the northern khark island, to determine the level of contamination in sediments and the tissue of the sea urchin echinometra mathaei. sampling was carried out in two seasons, winter and summer (2014-2015). in the laboratory, the samples were analyzed for the type and concentration of polycyclic aromatic hydrocarbons (pahs) using chromatography and gc-ms. the highest concentration of pahs in the sediments at the t pier in khark was found to be naphthalene (913.7ng/g dry weight) in the winter, while the highest concentration of pahs in the tissue was measured as phenanthrene (371.5ng/g dry weight) in the summer. no significant difference was observed between the levels of pahs in sediments and tissues (p>0.05). the trend of pah accumulation in sediments and tissues was increasing. the level of pahs in sediments across all study areas (3059-441ng/g) was higher than the global standards set for sediments (197µg/kg), indicating greater pollution in the examined areas. a comparison of pollution accumulation in the tissues of the sea urchin with other aquatic species revealed higher pah levels in the tissues of benthic species. this finding is due to the habitat and feeding type of these organisms, highlighting the importance of this species and the need for environmental toxicological studies on it.