ارتباط بین صفات مورفولوژیکی ژنوتیپ‎های پنبه (Gossypium Spp.) با تراکم جمعیت سفید بالک (Bemisia Tabaci Genn.) در منطقه‎ی گرگان

استفاده از ارقام متحمل، از عوامل مهم در موفقیت روش‎های مدیریت تلفیقی آفات محسوب می‎شود. در این تحقیق، 20 ژنوتیپ پنبه در گرگان به مدت دو سال در قالب طرح بلوک‎های کامل تصادفی مورد ارزیابی قرار گرفتند تا ضمن مقایسه‎ ژنوتیپ‎ها از نظر فراوانی تخم‎ها، پوره‎ها و حشرات کامل سفید بالک پنبه، رابطه‎ بین صفات مورفولوژیکی بوته‎ها با میزان تجمع آفت نیز مورد بررسی قرار گیرد. براساس نتایج، ژنوتیپ‎های پنبه از نظر اکثر صفات مورفولوژیکی و فراوانی آفت دارای اختلاف معنی‎دار بودند. ژنوتیپ‎های برگ‎دفورمه، اکرا برگ‎قرمز، برگ‎پهن قرمز، سای‎اکرا و براکته‎فریگو دارای کم‎ترین تراکم جمعیت پوره‎های سفیدبالک بودند در حالی ‎که ترمز، الیاف‎رنگی و پاک بیش‎ترین آلودگی را داشتند. از نظر فراوانی حشرات کامل، برگ‎دفورمه کم‎ترین تراکم آفت را داشت و ژنوتیپ‎های سای‎اکرا، اکرا برگ‎قرمز، سوپراکرا و برگ‎پهن قرمز نیز دارای آلودگی پایینی بودند اما ژنوتیپ‎های ترمز، الیاف‎رنگی، پاک و اسموث‎لیف دارای بیش‎ترین آلودگی بودند. شکل و پهنک برگ تاثیر زیادی بر تراکم جمعیت آفت داشت و با کاهش سطح برگ و عمیق‎ترشدن بریدگی‎های آن، تراکم جمعیت آفت نیز کم‎تر شد. کم بودن آفت بر روی ارقام برگ قرمز نشان‎دهنده‎ این بود که حشره احتمالاً برای جلب شدن به طرف رنگ قرمز رغبتی ندارد و یا این‎که رنگ قرمز ممکن است باعث فرار آن‎ها شود. بین تراکم و ارتفاع تارهای کرکی در برگ با تعداد حشرات کامل، پوره‎ها و تخم‏های سفیدبالک، همبستگی مثبتی وجود داشت و هرچه تراکم کرک‎ها بیش‎تر و کرک‎ها بلندتر بودند، میزان آلودگی نیز بیش‎تر بود. همچنین همبستگی مثبتی بین صفات سطح برگ، ارتفاع بوته و تعداد شاخه زایا با میزان تجمع آفت سفیدبالک بر روی ژنوتیپ‎های پنبه وجود داشت اما همبستگی بین صفات رنگ برگ، رنگ گل و شکل براکته‎ی گل با تراکم این آفت، منفی بود. در مجموع، نتایج نشان دادند که ویژگی‎های برگ‎های تیپ اکرا و سطح برگ کوچک، رنگ قرمز بوته‎ها، پایین بودن تراکم کرک‎ها و بالابودن تعداد غدد ترشحی در برگ‎ها، می‎توانند در کاهش تراکم سفید بالک موثر باشند.

The relationship between morphological characteristics of cotton (Gossypium spp.) genotypes and whitefly (Bemisia tabaci Genn.) population in the Gorgan region

Tolerant cultivars are the important components of integrated pest management. In this study, 20 different cotton genotypes were evaluated during 2 years using RCBD in Gorgan in order to compare genotypes for frequency of whitefly (Bemisia tabaci Genn.) eggs, nymphs and adult population, and also to determine the relationship between effective morphological characteristics of cotton and pest accumulation. Results showed significant differences among genotypes for majority of morphological characteristics and B.tabaci population. Deformed Leaf, Red Leaf Okra, Broad Red Leaf, Siokra and Frigo Bracteeles genotypes had the least nymph#039 s density, but Termez, Alyaf Rangi and Pak showed the highest density of nymphs. Regarding adult whitefly population, Deformed Leaf genotype had the least pest density, and also Siokra, Red Leaf Okra, Super Okra and Broad Red Leaf genotypes had the low pollution, but Termez, Alyaf Rangi, Pak and Smooth Leaf had the highest density of adult whiteflies. Results suggested that leaf shape and area could be supposed as two most important factors affecting pest population density, as the more reducing leaf area and more deep evolve its dents, the less pest population density. In addition, the low pest population on red leaf genotypes suggested nonpreference or escape mechanism. There was positive correlation between density and height of pubescences and whitefly population density, as the more and higher pubescences, the more pest population. In addition, there was positive correlation between leaf area, plant height and sympodia number with whitefly population density, but there was negative correlation between the traits of leaf color, flower color and shape of the flower bracts with density of this pest. Overall, results showed that the characteristics of okra leaf shape, low leaf area, red plants, low density of pubescences and high density of glands could be effective in reducing the whitefly population density.