بررسی عملکرد و اجزای عملکرد پنبه در سیستم های کشت نشایی ومستقیم بذر در شرایط آب و هوایی گرگان

سابقه و هدف: یکی از روش هایی که در سال های اخیر به دلیل مشکلات ناشی از کمبود آب در حال افزایش است، انجام نشاکاری می باشد که می توان گفت با جایگزین کردن کشت مستقیم بذر با کشت نشایی در تولید پنبه، کمک بزرگی به صرفه جویی در مصرف آب خواهد شد. همچنین تراکم بوته مناسب از نیازهای مهم در برنامه‌ریزی زراعی برای به دست آوردن حداکثر عملکرد محصولات زراعی همراه با کیفیت مطلوب است. لذا با توجه به مجموعه اثرات مطلوبی که در کاشت نشائی می‌تواند محقق شود و همچنین با توجه به اهمیت تراکم بوته در مدیریت مزرعه، این تحقیق با هدف تعیین مناسب ترین روش کاشت نشاء پنبه در مقایسه با کشت متداول (کشت مستقیم بذر) و ارزیابی تاثیر نشاءکاری بر خصوصیات زراعی، عملکرد و اجزای عملکرد پنبه انجام گرفت. مواد و روش‌ها: تحقیق حاضر در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در ایستگاه تحقیقات عراقی محله گرگان در سال 97-1396 انجام گرفت. تیمارهای آزمایشی شامل روش‌های مختلف کاشت در هفت سطح شامل: کشت مستقیم بذر به فاصله روی ردیف20 سانتی‌متر‌ (تراکم 65 هزار بوته در هکتار)، کشت نشایی تک‌‌بوته با فواصل روی ردیف 20 و 40 سانتی‌متر (به‌ترتیب تراکم 65 و 32.5 هزار بوته در هکتار)، کشت نشایی دو بوته (جفت) به فاصله روی ردیف 40 سانتی متر‌ (تراکم 65 هزار بوته در هکتار)، کشت نشایی تک بوته در دو طرف تیپ با فواصل روی ردیف 31 و 61 سانتی‌متر (به‌ترتیب تراکم 65 و 32.5 هزار بوته در هکتار) و کشت نشایی دو بوته (جفت) در دو طرف تیپ به فاصله روی ردیف 61 سانتی‌متر‌ (تراکم 65 هزار بوته در هکتار) بود. صفات مورد بررسی شامل مراحل فنولوژیک، ارتفاع گیاه، عملکرد الیاف و اجزای عملکرد پنبه در نظر گرفته شد. یافته‌ها: مقایسه میانگین داده ها نشان داد که سیستم کشت نشایی باعث افزایش غوزه‌های باز، وزن خشک بوته، متوسط وزن الیاف در یک بوته و یک غوزه و عملکرد الیاف گردید. درحالی که بیش ترین میزان ارتفاع بوته و تعداد غوزه‌های بسته از سیستم کشت مستقیم بذر حاصل شد. همچنین بالاترین میانگین عملکرد الیاف 3595.154 کیلوگرم در هکتار از سیستم کشت نشایی تک بوته به فاصله روی ردیف 40 سانتی‌متر (تراکم 32500 بوته در هکتار) به دست آمد که نسبت به سیستم کشت مستقیم بذر، باعث افزایش 40.23 درصدی عملکرد الیاف شد. بررسی صفات موثر بر عملکرد الیاف نیز نشان داد که با کاهش تعداد غوزه های بسته و افزایش وزن الیاف یک غوزه می توان عملکرد الیاف را در هکتار افزایش داد. نتیجه گیری: نشاکاری نسبت به سیستم کشت مستقیم باعث بهبود خصوصیات زراعی و به‌ویژه باعث افزایش عملکرد الیاف گردیده است که در صورت اقتصادی بودن هزینه تولید و انتقال نشا، نشاکاری پنبه نسبت به کشت مستقیم برتری داشته و قابل توصیه است.