بررسی اثر دما و سرعت جابجایی هوا بر سینتیک خشک کردن و راندمان استخراج اسانس پونه

فرایند خشک کردن برای حفظ کمیت و کیفیت اسانس به‌دست آمده از گیاه، نقش مهمی در فراوری گیاهان دارویی دارد. مدل‌سازی از جنبه‌های مهم این فناوری با هدف انتخاب مناسب‌ترین روش خشک کردن است. بنابراین در این تحقیق، سینتیک خشک کردن لایه نازک گیاه دارویی پونه در یک خشک­کن هیبریدی خورشیدی مدل‌سازی شد. آزمایش ها درچهار دمای40، 50، 60 و70 درجه سانتی گراد و سه سرعت هوای 1، 1/5 و 2 متر بر ثانیه در قالب طرح کاملا تصادفی و به‌صورت فاکتوریل در 3 تکرار انجام شد. 8 مدل ریاضی خشک کردن بر داده­های آزمایشگاهی برازش و بر اساس سه شاخص آماری مربع کای (2^χ)، ریشه متوسط مربع خطای داده­ها (rmse) و ضریب تعیین (2^r)، با هم مقایسه شدند. هم‌چنین تاثیر سرعت جابه‌جایی هوا بر مدت زمان خشک کردن در دماهای پایین بیش‌تر بود. باتوجه به نتایج آنالیز واریانس اثر اصلی عوامل دمای هوای خشک کردن و سرعت هوای خشک کردن در سطح احتمال 1 درصد معنی‌دار شده ولی اثر متقابل دما و سرعت جابه‌جایی هوا معنی‌دار نشده است و بیش‌ترین میزان اسانس استحصالی مربوط به دمای 40 درجه سانتی‌گراد و سرعت جابه‌جایی هوا 1/5 متر بر ثانیه با مقدار تقریبی 0/54 میلی لیتر بر اساس حجمی به‌دست آمد و با افزایش دما از 40 درجه سانتی‌گراد به 70 درجه سانتی‌گراد میزان اسانس استحصالی به‌طور معنی‌داری کاهش یافت.