بررسی معادلات آشوب بر سیستم بورس اوراق بهادار (موردکاوی سیستم بورس اوراق بهادار تهران)

از نقطه نظر نظریه آشوب، سیستم‌های پیچیده صرفاً ظاهری پر آشوب دارند و در نتیجه، نامنظم و تصادفی به نظر می‌رسند، در حالی که ممکن است تابع یک جریان معین با یک فرمول ریاضی مشخص باشد. در اقتصاد، بازارهای پولی و مالی یکی از موارد بسیار مناسب برای به‌کارگیری نظریه آشوب هستند، زیرا نظریه‌های موجود در اقتصاد بازارهای پولی و مالی حاکی از آن هستند که متغیرهای پولی مانند نرخ ارز و قیمت سهام، تصادفی و در نتیجه تغییرات آنها غیر قابل پیش‌بینی هستند. مطابق نظریه آشوب اگر فرایند تعیین‌کننده متغیرهای پولی از یک فرایند غیر خطی معین پیروی کند، می‌توان تغییرات آنها را پیش‌بینی کرد. در این مقاله با توجه به نو بودن ادبیات آشوب، قیمت‌های روزانه سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بازار بورس تهران در دوره زمانی ابتدای سال 1385 تا 1393 مورد آزمون قرار می‌گیرد تا مشخص شود که آیا سیستم بورس اوراق بهادر از فرایند تصادفی پیروی می‌کند یا متاثر از یک فرایند معین (آشوبی) می‌باشد؟ به این منظور از آزمون‌های bds  و نمای لیاپانوف و دیکی فولر استفاده شده است. نتایج به‌دست آمده حاکی از آن است که سیستم بورس اوراق بهادر تهران از یک سیستم آشوبناک پیروی می‌کند.