طراحی مدل تاب‌آوری سیستم توزیع فرآورده‌های نفتی با رویکرد شبیه‌ سازی عامل ‌بنیان

سیستم توزیع فرآورده‌های نفتی به‌عنوان آخرین بخش از زنجیره تامین نفت و حلقه اتصال به بازار مصرف سوخت است. اهمیت تاب‌آور بودن آن به‌دلیل گسترده بودن این زنجیره، عدم‌قطعیت بازار، ماهیت خطرآفرینی و اشتعال‌زائی و نقش حیاتی آن در جریان جابجایی بار و مسافر در سطح کشور می‌باشد. در این پژوهش مدل‌سازی تاب‌آوری با نرم‌افزار شی‌ء‌گرای انی‌لاجیک و ترکیب شبیه‌سازی عامل‌بنیان و سیستم اطلاعات جغرافیائی(gis) صورت گرفته و 4 عامل جایگاه سوخت، انبار اصلی، انبار جایگزین و ناوگان حمل و نقل تعریف شد. شناخت فرایند توزیع و جمع‌آوری داده‌های واقعی در شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران در منطقه قم صورت گرفت. با مرور ادبیات و استفاده از نظرات متخصصین صنعت نفت، شاخص‌های سنجش تاب‌‌آوری تدوین شد؛ الگوی تقاضا و جریان ورود به انبار توسط تابع چگالی احتمالی مثلثی مدل‌سازی شده و روابط و رفتار بین عامل‌ها با زبان برنامه‌نویسی جاوا تعریف شده است. سه سناریو کاهش تعداد ناوگان حمل و نقل، کاهش ظرفیت انبار اصلی و زمان دریافت سفارش جهت سنجش اثر اختلال بر تاب‌آوری سیستم، تعریف و نتایج آن با شرایط واقعی مقایسه شده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد با کاهش 4 برابری زمان سفارش نسبت به میزان موجودی جایگاه‌های سوخت، میزان فروش از دست رفته بیش از 9 برابر افزایش یافته است. . در حقیقت سناریوی سوم بسیار چشمگیرتر از دو سناریوی دیگر در اثرگذاری بر تاب‌آوری بوده و اهمیت زمان دریافت سفارش نسبت به میزان موجودی جایگاه سوخت، در افزایش تاب‌آوری سیستم توزیع را نشان می‌دهد.