اولویت‌بندی شاخص‌های توسعه پایدار مناطق آزاد با استفاده از روش تصمیم‌گیری چند‌معیاره ترکیبی دنپ و تحلیل‌عاملی

در این مطالعه یک روش ترکیبی مبتنی بر تکنیک دیمتل، تحلیل فرآیند شبکه‌ای و تحلیل عاملی به منظور اولویت‌بندی شاخص‌های توسعه پایدار مناطق آزاد شامل شاخص‌های اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی توسعه داده می‌شود. بدین منظور، ابتدا شاخص‌ها در دو بعد داخلی و خارجی طبقه‌بندی شده و عوامل پنهان آن‌ها با استفاده از روش تحلیل عاملی شناسایی و نام‌گذاری می‌شوند. در مرحله بعد، روش دیمتل جهت شناسایی نحوه ارتباطات درونی بین شاخص‌ها و نیز تعیین شدت تاثیرگذاری و تاثیرپذیری آن‌ها به کار گرفته می‌شود. در این مرحله همچنین نمودارهای علی- معلولی، نحوه ارتباطات درونی شاخص‌های داخلی و خارجی و نیز تاثیرگذار یا تاثیرپذیر بودن شاخص‌ها تفسیر می‌شود. در نهایت، اهمیت نسبی شاخص‌ها بر اساس روش تحلیل فرآیند شبکه‌ای محاسبه شده و با تشکیل سوپرماتریس‌های موزون و حدی، رتبه‌بندی شاخص‌های توسعه پایدار در دو بخش داخلی و خارجی انجام می‌شود. نتایج حاصل از بررسی 44 شاخص داخلی و 24 شاخص خارجی نشان می‌دهد که عوامل رفاه و خدمات و فرهنگ‌سازی به ترتیب مهم‌ترین عوامل داخلی و خارجی بوده و شاخص‌های فراهم کردن بستر مناسب برای سرمایه‌گذاری و حمایت از سرمایه‌گذاری و جلوگیری از آلودگی دریا توسط کشتی‌ها به ترتیب مهم‌ترین شاخص‌های‌ داخلی و خارجی توسعه پایدار مناطق آزاد محسوب می‌شوند.

ranking of sustainable development indicators in free zones using a hybrid method based on multi-criteria decision making (danp) and factor analysis

in this study, a hybrid method based on decision making trial and evaluation laboratory (dematel) technique, analytical network process (anp), and factor analysis is developed to prioritize economic, social, and environmental indicators of sustainable development in free. for this purpose, first, the indicators are classified into two internal and external ones and their latent factors are identified and named using the factor analysis method. then, the dematel technique is employed for identifying the internal relationship among the indicators as well as determining the intensity of their influential indicators and influence. moreover, the causal diagrams, the internal relationships of internal and external indicators, and the cause or effect of the indicators are explained by the dematel technique. finally, the relative importance of the indicators is obtained based on the anp method, and by calculating the weighted and limit super matrixes, the ranking of sustainable development indicators in both internal and external parts is obtained. the results obtained from 44 internal and 24 external indicators show that &welfare and services& and &culture making& factors are the most important internal and external ones, respectively, while &providing conditions for investment and support for investment& and &prevention of marine pollution by ships& indicators are the most important internal and external ones in the sustainable development of free zones.