‏بررسی ضرورت توجه به آموزش‌های محیط‌زیستی مبتنی بر مطالعات آینده‌پژوهی در دوره ابتدایی

پژوهش حاضر با هدف بررسی ضرورت توجه به آموزش‌های محیط‌زیستی مبتنی بر مطالعات آینده‌پژوهی در دوره ابتدایی صورت گرفته است. این پژوهش در زمره‌ی تحقیقات کاربردی و از نوع توصیفی می‌باشد و در دو بخش تحلیل محتوا و تکنیک دلفی انجام شده است. در بخش تحلیل محتوا، جامعه و نمونه‌ی آماری، کلیه‌ی کتاب‌های درسی دوره ابتدایی در سال 99-98 بود که از طریق آمار توصیفی و با ابزار فهرست وارسی از طریق نرم‌افزار excel انجام شد. فهرست وارسی شامل 7 مولفه‌ اصلی و 30 مولفه‌ فرعی بود که روایی آن مورد تایید کارشناسان علوم تربیتی قرار گرفت و پایایی آن از طریق روش هولستی 0/92 محاسبه گردید. در بخش دوم، نتایج به‌دست‌آمده از تحلیل محتوا، از طریق تکنیک دلفی در اختیار 30 تن از صاحب‌نظران و خبرگان حوزه‌ی آینده‌پژوهی، محیط‌زیست و برنامه درسی قرار گرفت که با روش گلوله برفی انتخاب شدند. این تکنیک در سه دور تا رسیدن به نقطه‌ی اشباع ادامه پیدا کرد. توافق در دور دوم و سوم دلفی در نرم‌افزار spss 26 به روش کندال، 0/584 و 0/787 محاسبه گردید. درنهایت نتایج دلفی نشان داد که محتوای کتاب‌های دوره ابتدایی ازلحاظ آموزش‌های محیط‌زیستی نیاز به بازنگری و اصلاح دارند و در این بازنگری دو موضوع زباله و هوا به دلیل بحران‌هایی که در آینده ایجاد خواهند کرد، باید در اولویت قرار گیرند. هم‌چنین پیشنهاد شد در بازنگری محتوای محیط‌زیستی کتاب‌های درسی، در دوره اول ابتدایی رویکرد مهارت محور و در دوره دوم رویکرد پژوهش محور در نظر گرفته شود.

Investigating the Necessity to Pay Attention to the Environmental Education Based on Futures Studies in Elementary School

The present study was conducted to aim at investigating the necessity to pay attention environmental education based on futures studies in elementary school. This study is a practical and descriptive research has been done in two parts. Content analysis and Delphi technique. In content analysis, statistical sample, all textbooks of elementary school in the year 20192020 were done through descriptive statistics and with checklist tool through Excel. The checklist consisted of 7 main components and 30 subcomponents, the validity of which was confirmed by experts in educational sciences and its reliability was calculated by to Holste’s method be 0.92. In the second part, the results of content analysis were provided to 30 experts in the field of futures studies, environment and curriculum through Delphi technique, who were selected by snowball method. This technique was continued in three rounds until the maximum information was reached. The agreement in the second and third rounds of Delphi in SPSS 26 was calculated by Kendall as 0.584 and 0.787. Finally, the results of the Delphi showed that, in the opinion of experts, the content of elementary school textbooks in terms of environmental education need to be revised and modified. And the two issues of waste and air should be given priority due to the crises that they will create in the future. It was also suggested that in reviewing the environmental content of textbooks, in the first period of elementary the skillbased approach and in the second period the researchbased approach should be considered.