تبیین جایگاه معنویت در چالش‌های محیط‌زیستی: بازخوانی رویکردهای توسعه پایدار با تفکر سه‌گانه

بحران‌های محیط‌زیستی یکی از مهم‌ترین چالش‌هایی است که جامعه بشری با آنها مواجه است. این تحقیق در پاسخ به چرایی وجود بحران‌های محیط‌زیستی علی‌رغم تشکیل نهادهای مرتبط و فراگیر شدن مفاهیم مرتبط با توسعه پایدار و واکاوی جایگاه محیط‌زیست و چگونگی رابطه انسان با آن در اندیشه اسلامی انجام شده است. هدف این پژوهش که با استفاده از روش توصیفی از نوع تحلیل اسنادی به انجام رسیده، تبیین، تحلیل و مقایسه سه گذرگاه تفکر منطقی، انتقادی و فلسفی توسعه پایدار است. نقد و تحلیل دیدگاه‌های موجود حاکی از آن است که علاوه بر پیشرفت‌های قابل‌ملاحظه در جهان و برپایی معاهدات بین‌المللی، کنوانسیون‌ها و سمپوزیوم‌ها در زمینه پایداری، در راستای حفظ محیط‌زیست و بقای انسان نبوده و نگاه صرف فنی و مادی، تاکنون پاسخگوی مسائل پیش روی توسعه و پایداری، نبوده است. لذا دستیابی به افق‌های بلندمدت پایداری و ابعاد آن، نیازمند چشم‌اندازی عمیق‌تر و فراتر از مسائل فنی محض و علم سکولار است. این مقاله تفکر فلسفی را که بر اخلاق و فلسفه اسلامی مبتنی است و بر مطالعه بحران‌های زیست‌محیطی با کمک هم‌زمان عقل، عرفان، اخلاق، قرآن و شریعت تاکید دارد، پیشنهاد می‌نماید.

Explanation of Spirituality in Environmental Challenges: The Reflection of Sustainable Development Approaches with Tripple Thinking

Environmental crises are one of the major challenges that the human community is facing. This study was conducted in response to the existence of environmental crises despite the establishment of related institutions and the comprehension of related concepts to sustainable development, and the evolution of the status of the environment and how human beings interact with it in Islamic thought. The purpose of this study, which has been accomplished using a descriptive method of documentary analysis, is to explain, analyze, and compare the three stages of logical, critical, and philosophical thinking of sustainable development. Criticism and analysis of existing perspectives indicate that, in addition to significant advances in the world and the establishment of international treaties, conventions and symposia on sustainability are not intended to preserve the environment and human survival and have a merely technical and material look, So far, it has not responded to the issues of development and sustainability. Therefore, achieving longterm sustainability horizons and their dimensions requires a deeper perspective and beyond purely technical issues and secular science. This study suggests philosophical thinking that is based on Islamic ethics and philosophy and emphasizes the study of environmental crises with the simultaneous help of reason, mysticism, ethics, Qur’an, and Shari’a.