تحلیل توصیفی استنباطی محتوای کتاب درسی «انسان و محیط‌زیست» از جنبه درونی

کتاب «انسان و محیط‌زیست» بر پایه رویکرد عام برنامه درسی (شکوفایی فطرت الهی) و با توجه به عناصر پنج‌گانه (علم، تفکر، ایمان، اخلاق و عمل) در چهار پهنه (خود، خلق، خلقت و خالق متعال) برای تدریس در سال یازدهم کلیه رشته‌های تحصیلی تالیف شده است. ازآنجاکه این درس برای نخستین بار به‌عنوان درسی مستقل وارد نظام آموزشی کشور شده و به موضوعات محیط زیستی به‌طورجدی و با برنامه مشخص می‌پردازد، هدف این پژوهش، تحلیل جنبه درونی و ابعاد ظاهری و محتوایی می‌باشد. این پژوهش با روش توصیفی از نوع تحلیلی پیمایشی انجام شده است. نمونه پژوهش شامل سه بخش است: کتاب انسان و محیط‌زیست (کل محتوا)، دانش آموزان پایه یازدهم (به تعداد 1931 نفر) و معلمانی که کتاب فوق را تدریس کرده‌اند (185 نفر) که به‌طور تصادفی از 11 استان و 29 شهر در این تحقیق شرکت کرده‌اند. در بخش تحلیل، ابعاد (مقوله‌های) به‌دست‌آمده از تحلیل محتوی عبارت‌اند از: ظاهری، متن، تکالیف، سوال، تصاویر، جداول، نمودار، بحث، آیات، بیشتر بدانیم و ارتقاء (تاثیر محتوی بر ارتقاء مهارت‌ها و علائق فردی). این ابعاد ازنظر دانش آموزان کمتر از میانگین فرضی و ازنظر معلمان با رتبه‌بندی و درجه اهمیت متفاوت از دانش آموزان، بالاتر از میانگین فرضی جامعه ارزیابی شده است. بر همین اساس، اصلاح و متناسب‌سازی ابعاد با جزئیات در هر یک از روایت‌ها جهت رفع نواقص و سهولت یادگیری دانش آموزان و آموزش معلمان پیشنهاد شده است.

DescriptiveInferential Analysis of the Content Human and Environment Textbook from the Internal Aspect

The book of Human and the Environment base on curriculum general approach (Flourishing divine nature) and according the five elements (Science, Thinking, Faith, Ethics and Practice) in four areas (self, people, creation and almighty creator) have been compiled to teach in the eleventh year in all disciplines. Since this lesson has entered to the country’s educational system for the first time as an independent course and attend on the environmental issues seriously and with specific plans, the aim of this study is analysis of the internal aspect and the dimensions of appearance and content. This research was carried out using the descriptive analytical – survey method. The research sample includes three sections: the book of Man and Environmental (whole content), eleventh grades students (1931 person) and the teachers who taught the book (185 person) that participated randomly in this research of 11 provinces and 29 cities. In the book analysis section, the dimensions (categories) obtained from the content analysis are: text, assignments, questions, pictures, tables, charts, discussions, verses, know more and impact of content on the promotion of skills and individual interests. These dimensions are evaluated less than the hypothetical average for students and more than the hypothetical average for teachers with ranking and grade of importance differ from students. Accordingly, correction and alignment of dimensions with details in each of items has been suggested to remove the disadvantages and also ease of student learning and teacher training.