تبیین رفتار محیط‌زیستی کشاورزان گندم‌کار آبی: کاربرد تئوری ارزش -اعتقاد -هنجار

هدف این پژوهش بررسی رفتار محیط‌زیستی کشاورزان و عوامل موثر بر آن بر مبنای تئوری ارزشباور هنجار استرن بود. جامعه آماری پژوهش، گندم‌کاران آبی دهستان شهیدآباد از توابع شهرستان خرم‌بید در استان فارس به تعداد 170 نفر بود که بر اساس جدول کرجسی و مورگان، 110 گندم‌کار به شیوه‌ی نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای انتخاب و داده‌ها گردآوری شدند. پژوهش حاضر به شیوه پیمایش و با ابزار پرسش نامه اجرا شد. روایی صوری پرسش نامه توسط پانلی از متخصصان تایید و پایایی آن نیز با انجام مطالعه راهنما و محاسبه ضریب آلفای کرونباخ به دست آمد. یافته‌‌ها نشان داد ارز‌ش‌های زیست‌بوم‌محور و خدامحور و همچنین متغیرهای تعلق به مکان، دلبستگی به مکان، جهان‌بینی اکولوژیکی، آگاهی از نتایج مضر فعالیت‌ها و توانایی درک شده برای کاهش تهدید بیشترین تاثیر را بر اخلاق ‌محیط‌زیستی کشاورزان داشته اند، لیکن در نهایت اخلاق محیط‌زیستی در تبیین رفتار محیط‌زیستی قاصر ماند. لذا، چنین به نظر می‌رسید که برخی از متغیرهای تعدیل گر این رابطه را مخدوش نموده اند. ازاین‌رو، با کنکاش بیشتر، دو متغیر هنجار ذهنی اجتماعی و دسترسی به منابع کشاورزی شناسایی شدند. آنگاه با حضور این متغیرها به تحلیل رابطه اخلاق و رفتار محیط زیستی پرداخته شد که آزمون کوواریانس برای این منظور استفاده گردید. یافته‌های آزمون کوواریانس نشان داد که اخلاق محیط زیستی در حضور متغیر گروه‌بندی‌شده جدید بر رفتار محیط زیستی تاثیر داشته و تعامل اخلاق محیط زیستی و متغیر گروه بندی شده بر رفتار محیط‌ زیستی معنی‌دار است. ازاین‌رو پیشنهاد می شود با افزایش آگاهی در کشاورزان نگرش، اخلاق و رفتار محیط‌ زیستی آنها بهبود یابد.

Explaining Environmental Behavior of Wheat Farmers: Application of ValueBeliefNorm Theory

The aim of this paper was to investigate environmental behavior of wheat farmers and its’ affecting factors according to the Stern’s ValueBeliefsNorm Theory. The statistical population was wheat farmers in ShahidAbad Dehestan, Fars province that 110 wheat farmers were selected as a sample using Krejcie and Morgan sample size table and cluster random sampling method. The study instrument was a questionnaire which its validity confirmed by a panel of experts and its’ reliability was confirmed using a pilot study and calculating Cronbach’s Alpha coefficient. The results indicated that Biospheric and Altruistic values and also place attachment, place dependency, ecological worldview, awareness of consequences, and sense of obligation to take action had significant effects on environmental ethics but environmental ethics remained uncertain in explaining environmental behavior. Therefore, it seems that some moderator variables may change the association between the two variables. Accordingly, two variables of subjectivesocial norm and access to agricultural resources were identified. The findings of the covariance test showed that environmental ethics in the presence of newly grouped variable has an impact on environmental behavior and the interaction of environmental ethics and grouped variable on environmental behavior is significant.