آموزش ذهن‌آگاهی نوجوان محور بر تاب‌آوری تحصیلی و اشتیاق تحصیلی دانش آموزان دختر با علائم اضطراب اجتماعی

پژوهش با هدف بررسی تاثیر آموزش ذهن‌آگاهی نوجوان‌محور بر تاب‌آوری و اشتیاق تحصیلی در نوجوان دختر مقطع متوسطه دوم با علائم اضطراب اجتماعی انجام‌ شد. روش پژوهش نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون - پس‌آزمون همراه با دوره پیگیری با گروه کنترل است و جامعه آماری را کلیه دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطه در سال تحصیلی 99-1398 شهر تهران تشکیل داده بودند. برای انتخاب نمونه ابتدا با استفاده از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای ساده، از بین مدارس دخترانه مقطع متوسطه شهر تهران، چهار مدرسه به تصادف انتخاب شدند و پرسشنامه اضطراب اجتماعی بین دانش‌آموزان به اجرا درآمد. از بین دانش‌آموزانی که نمرات یک انحراف استاندارد بالاتر از میانگین را در این پرسشنامه به دست آورده بودند و داوطلب شرکت در پژوهش بودند، به روش تصادفی ساده 30 نفر انتخاب شدند و در گروه آزمایش و کنترل (هر گروه 15 دانش‌آموزان) قرار گرفتند. گروه آزمایش هشت جلسه آموزش ذهن‌آگاهی نوجوان‌محور را دریافت کردند و گروه کنترل آموزش دریافت نکردند. ابزار گردآوری اطلاعات در مراحل پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری شامل مقیاس تاب‌آوری تحصیلی، مقیاس اشتیاق تحصیلی (مقیاس‌های درگیری مدرسه) و پرسشنامه اضطراب اجتماعی نوجوانان بود. داده‌های پژوهش با روش اندازه‌های مکرر تحلیل شدند. نتایج نشان دادند بسته آموزشی ذهن‌آگاهی نوجوان‌محور بر بهبود تاب‌آوری تحصیلی و اشتیاق تحصیلی دانش‌آموزان در مرحله پس‌آزمون تاثیر معناداری داشت و تاثیر آن در مرحله پیگیری نیز باقی مانده است. نتیجه گرفته شد که آموزش ذهن‌آگاهی نوجوان‌محور روش مناسبی برای بهبود تاب‌آوری تحصیلی و اشتیاق تحصیلی در دانش‌آموزان دختر دارای علائم اضطراب اجتماعی بوده است.

the effect of adolescent-centered mindfulness training on academic resilience and academic engagement of female high school students with social anxiety symptoms

the aim of this study was to examine effect of adolescent-centered mindfulness training on resilience and academic engagement in second-year high school girl students with symptoms of social anxiety. the quasi-experimental research method with a pre-test-post-test design along with a follow-up period with the control group was used. the statistical population included all female high school students in tehran in 2020. in order to select the sample, cluster sampling method was used and four schools were randomly selected from among girls’ secondary schools in tehran. the social anxiety questionnaire was administered to the students. those students who scored one standard deviation higher than the average in this questionnaire and volunteered to participate in the research, 30 students were randonly selected and were assigned to the experimental and the control groups (15 students in each group). the experimental group received eight sessions of adolescent-centered mindfulness training, while the control group did not receive any. the data collection tools in the pre-test, the post-test, and the follow-up phases included connor-davidson resilience scale, the academic engagement, and the social anxiety scale for adolescents. the research data were analyzed by repeated measures method. the results showed that the adolescent-oriented mindfulness training package had a significant effect on improving students’ academic resilience and academic engagement in the post-exam phase, and the effect remained in the follow-up phase. it is concluded that adolescent-oriented mindfulness training is a suitable method for improving academic resilience and academic engagement among female students with social anxiety symptoms.