مقایسه اثربخشی برنامه آموزشی رفتار با کودکان طلاق ویژه مادر و برنامه مداخله ویژه کودکان طلاق بر تاب آوری کودکان طلاق

بهبود ظرفیت‌های کودکان برای مقابله کارآمد با پیامدهای طلاق مورد نظر است. این پژوهش با هدف مقایسه اثربخشی برنامه آموزشی رفتار با کودکان طلاق ویژه مادر و برنامه مداخله ویژه کودکان طلاق بر تاب‌آوری کودکان طلاق انجام شد. روش پژوهش حاضر نیمه آزمایشی با طرح پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری سه ماهه بود. از مادران مطلقه مراجعه کننده به کلنیکی در شهر تهران جهت آموزش فرزندپروری در سال 1399 تعداد 45 نفر از آنها به صورت نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شدند. 15 کودک در گروه مداخله برنامه ویژه کودکان طلاق، 15 مادر در برنامه آموزشی رفتار با کودکان طلاق ویژه مادر و 15 مادر در گروه کنترل حضور داشتند. ابزار پژوهش شامل مقیاس تاب‌آوری انگار و لینبرگ بود. مداخله ویژه مادران به مدت 12 جلسه 45 دقیقه‌ای و برنامه مداخله ویژه کودکان در 15 جلسه 45 دقیقه‌ای اجرا شد. گروه کنترل در مدت اجرای پژوهش هیج مداخله‌ای دریافت نکرد. از تحلیل واریانس آمیخته برای تحلیل داده‌ها استفاده شد. نتایج نشان داد که هر دو مداخله بر دو مولفه تاب‌آوری (فرد و رابطه با مراقبان) اثربخشی معنادار و پایداری دارند، ولی بر مولفه زمینه تاب‌آوری اثربخشی معناداری ندارند. همچنین نتایج حاکی از عدم تفاوت معنادار در اثربخشی دو مداخله بود. نتیجه پژوهش بیانگر این بود که با مشارکت مادر یا کودکان در مداخله طلاق می‌توان در جهت بهبود تاب‌آوری کودکان طلاق اقدام کرد.

Comparing the Effectiveness of Training Program of Treating with Children of Divorced Mothers Specified for Mothers and Intervention Program Specified for Children of Divorce on Resilience of Divorce Children

Improving children’s capacity to deal effectively with the consequences of divorce is considered. This study aimed to compare the effectiveness of training protocol for treating children of divorce for mothers and intervention programs for children of divorce on the resilience of divorce children. The method of the present study was quasiexperimental with pretest, posttest, and threemonth followup. From divorced mothers referred to a clinic in Tehran for parent training in 2021, 45 were selected by available sampling. Fifteen children in the special program for children of divorce, 15 mothers in the training protocol for treating children of divorce for the mothers, and 15 mothers in the control group participated. The research instruments included the Ungar and Liebenberg resilience scales. The special intervention of mothers was performed in 12 sessions (each was 45 minutes), and the special intervention program for children was performed in 15 sessions (each was 45 minutes). The control group did not receive any intervention during the study. A mixed analysis of variance was used to analyze the data. The results showed that both interventions had a significant effect and stability on the two components of resilience (individual and relationship with caregivers) but did not significantly affect the context component of resilience. The results also showed no significant difference in the effectiveness of the two interventions. The results showed that with the participation of mothers or children in divorce intervention, it is possible to improve the resilience of children’s divorce situation.